Het universum van z tot a

Beeld: Facebook/Stephen Hawking

Kort voordat hij overleed, nam Hawking zich voor een nieuw boek te schrijven. Daarin zou hij de theorie van het multiversum verwerpen en vervangen door een nieuw perspectief op de oorsprong van het heelal. Materie die serieus wat stof kon doen opwaaien. Alleen is het boek er nooit gekomen. De neurodegeneratieve ziekte ALS, waarmee Hawking op zijn 21ste was gediagnosticeerd, was hem te snel af.

Thomas Hertog nam de pen voor hem op. Twintig jaar lang had de Leuvense theoretisch fysicus en kosmoloog nauw samengewerkt met Hawking. De vrucht van hun werk was in 2018 al eens verschenen in een vakblad. Maar nu drong zich een diepere reflectie op – én een terugblik op die bijzondere, jarenlange pas de deux.

In Het ontstaan van de tijd vertrekt Hertog van een vraag waar kosmologen al decennialang mee worstelen: hoe komt het dat uit de oerknal een universum is ontstaan waarin miljarden jaren later leven mogelijk is?

De titel van het boek licht een tip van de sluier. Het is een directe verwijzing naar Het ontstaan van soorten (1859), waarin Charles Darwin brandhout maakte van het toen heersende idee van een doelgericht ontwerp. Alle leven dat we nu zien, betoogde de Britse bioloog, is niet het resultaat van een bovennatuurlijke schepping, maar van bepaalde wetmatigheden en een evolutiepad dat bol staat van toevalligheden.

Hertog en Hawking pleiten voor een soortgelijke darwinistische benadering van de kosmologie. Vertrekkende vanuit de huidige staat van het heelal werpen ze zichzelf 13,8 miljard jaar terug de tijd in, tot aan de oerknal. In dat proces trachten ze terugblikkend te begrijpen hoe de natuurwetten zijn geëvolueerd. Zo ontvouwt zich een curieus Benjamin Button-verhaal met een stevige Belgische poot.