Het internationaal ruimtestation International Space Station (ISS) is op 2 november twintig jaar bemand. Wat heeft het bereikt en hoe ziet de toekomst eruit?
Soms worden dromen werkelijkheid. Amper twee jaar na het einde van de Koude Oorlog in 1991 sloegen Rusland en de Verenigde Staten de handen in elkaar om een bemand internationaal ruimtestation te bouwen.
Zarja, gelanceerd op 20 november 1998, werd als eerste module van het ruimtestation in een baan rond de aarde gebracht. Nauwelijks enkele weken later bewees de succesvolle koppeling van de Unity aan Zarja dat de modulaire aanpak werkte.
Door de jaren heen breidde het ISS zich met bijkomende modules steeds verder uit, tot een gevaarte van 109 meter lang, 73 meter breed en meer dan 400.000 kg zwaar. In een lage baan om onze planeet, met een gemiddelde hoogte van 400 km, scheurt het aan een snelheid van ongeveer 28.000 km per uur voorbij, goed voor bijna 16 rondjes rond de aarde per dag.
Op 2 november 2000 betraden de Amerikaan Shepherd en zijn Russische collega’s Krikalev en Gidzenko het ISS. Sinds die dag is het ruimtestation permanent bewoond gebleven. Intussen staat de teller op 240 astronauten uit 19 landen. Onder hen ook een Belg: Frank De Winne betrad het ISS op 27 mei 2009. Hij mag zich de eerste niet-Amerikaanse en niet-Russische gezagvoerder van het ISS noemen.
Wetenschappelijke missie
Hoe groot de symboolwaarde van het ISS ook mag zijn na decennia van spanningen tussen de twee wereldmachten, het ruimtestation moet toch vooral wetenschappelijke inzichten opleveren en de basis te leggen voor technologische innovatie.
Dit heeft zich vertaald in duizenden experimenten in domeinen als biowetenschappen, materiaalkunde, natuurkunde en klimaatwetenschap, met tastbare resultaten zoals een verbeterde waterzuiveringstechnologie of een aangepaste behandeling van osteoporose. Daarnaast speurt het ISS voortdurend de hemel af, zodat ook sterrenkundigen hun graantje meepikken.
Stevig prijskaartje
Maar als koken al geld kost, wat dan niet te denken van een permanent bewoonde satelliet? Ruimteveren pendelen heen en weer om de ruimtebasis te voorzien van water en voedsel, lucht, reserveonderdelen, experimentele opstellingen en op tijd en stond zelfs een heuse nieuwe module. Goed voor een jaarlijks prijskaartje van 3 tot 4 miljard dollar.
Dat begint stilaan flink door te wegen. Momenteel is de financiering gewaarborgd tot 2024, maar hoe het daarna verder moet, blijft nog in het ongewisse. De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA wil volop inzetten op de bouw van maanbases en bemande missies naar onze buurplaneet Mars, maar je kan elke dollar slechts één keer uitgeven.
Tegelijkertijd blijft een station als het ISS wel belangrijk, al was het maar om de technologieën te testen die je zal nodig hebben om op Mars te kunnen overleven.
Kantelpunt
De oplossing voor dit dilemma staat in de sterren geschreven. Zoals we eerder dit jaar berichtten in ‘Amerika herontdekt de ruimte met Crew Dragon-vlucht’ dienen commerciële partners als SpaceX zich aan om taken over te nemen die van oudsher aan NASA toevertrouwd werden, zoals het pendelen tussen aarde en ISS.
Ook het station zelf komt in aanmerking voor commercialisering. Phil McAllister, directeur van de afdeling commerciële ruimtevluchten, is duidelijk: ‘Ik denk dat dit het geschikte tijdstip is om ons terug te trekken uit het ISS, dat neerkomt op een overheidsmonopolie op ruimtebestemmingen, en het over te dragen aan de privésector. Het is tijd voor NASA om de blik te richten op de verkenning van de verre ruimte en ondernemers onze plaats te laten innemen.’
Volgende stap
NASA voegde al meteen de daad bij het woord door eerder dit jaar een overeenkomst af te sluiten met Axiom Space. Dit commercieel bedrijf mag al minstens één module aan het ISS koppelen in 2024. In het business model van de toekomst bestaat een ruimtestation zowel uit modules gericht op de uitvoering van het technisch-wetenschappelijk programma, als uit een relatief luxueus ingericht verblijfscentrum voor begoede ruimtetoeristen.
En dat is nog maar het begin voor Michael Suffredini, CEO van Axiom Space: ‘De evolutie van verkenning naar vestiging moet de mensheid de volgende grote stap laten zetten: permanent de aardbodem verlaten. Dat is de langetermijnvisie van waar we mee bezig zijn.’
Wie de voetjes voorlopig liever op de vertrouwde grond houdt, kan het ISS bij heldere hemel met het blote oog waarnemen. Diverse websites, zoals spacepage.be, vertellen waar, wanneer en hoelang je het ruimtestation kan bewonderen.
Naar aanleiding van deze twintigste verjaardag plaatste NASA een kort filmpje op YouTube:
