Een van de dichtstbijzijnde sterren wordt vergezeld door een kolossale reuzenplaneet, minstens zes keer zo zwaar als Jupiter. De ster, Epsilon Indi geheten, is zelf een flinke slag kleiner, koeler en lichtzwakker dan de zon.
Precisiemetingen van de beweging van de ster aan de hemel wezen in 2019 al uit dat er een zware planeet omheen moet draaien. Maar uit nieuwe waarnemingen met de James Webb Space Telescope blijkt nu dat die planeet een stuk zwaarder is en in een veel wijdere baan draait dan gedacht, met een omlooptijd van rond de tweehonderd jaar.
Exoplaneten (planeten bij andere sterren) worden meestal indirect ontdekt: ze verraden hun bestaan doordat ze hun moederster met hun zwaartekracht aan het wiebelen brengen, of doordat ze een klein beetje licht onderscheppen wanneer ze voorlangs hun ster bewegen.
De ‘super-Jupiter’ die rond Epsilon Indi draait, is echter daadwerkelijk ‘gezien’, als een vrij heldere lichtstip op infraroodfoto’s van de Webb-telescoop. Daarbij werd het veel fellere licht van de ster zelf kunstmatig afgedekt.
Evolutie van reuzenplaneten
Tot nu toe zijn slechts zo’n 25 exoplaneten direct waargenomen. In vrijwel alle gevallen gaat het om jonge gasreuzen, die nog niet volledig zijn afgekoeld na hun geboorte. De nieuw ontdekte planeet is echter zo’n 3,5 miljard jaar oud, en heeft een veel lagere temperatuur, van rond het vriespunt.
Volgens Elisabeth Matthews van het Max Planck Instituut voor Astronomie is het voor het eerst dat zo’n oude, koude planeet ‘in beeld’ wordt gebracht. Dat is belangrijk om de evolutie van dit soort reuzenplaneten beter te begrijpen. Matthews en haar collega’s publiceerden de nieuwe Webb-waarnemingen eind juli in Nature.
Spectroscopische metingen aan de infrarode lichtstip kunnen meer inzicht geven in de samenstelling van de dampkring van de planeet. Die lijkt relatief veel koolstof te bevatten, vermoedelijk in de vorm van methaan en kooldioxide. Een andere verklaring voor de waarnemingen is dat de atmosfeer van de planeet veel wolken bevat.
