De magnetische noordpool van Jupiter is als het ware uitgesmeerd tot een brede gordel.
Jupiter, de grootste planeet van ons zonnestelsel, heeft een uiterst merkwaardig magnetisch veld. Tot die conclusie komt een internationaal onderzoeksteam op basis van meetgegevens van de ruimtesonde Juno. Uit die gegevens blijkt dat Jupiter een zeer complexe magnetische noordpool heeft (Nature, 6 september).
Aangenomen wordt dat de magnetisch velden van planeten ontstaan door stromingen in een elektrisch geleidende vloeistof in het planeetinwendige. Dat verschijnsel wordt het dynamo-effect genoemd.
Bij de aarde bestaat de vloeistof uit een heet mengsel van vloeibare ijzer en nikkel. Het magnetische veld van Jupiter ontstaat waarschijnlijk in een mantel van metallische waterstof – waterstof die onder extreem hoge druk de eigenschappen van een metaal heeft gekregen.
Normaal gesproken resulteert het dynamo-effect in een magnetisch veld dat veel weg heeft van dat van een staafmagneet – een veld met een duidelijke noord- en zuidpool. Bij het in kaart brengen van het magnetische veld van Jupiter ontdekten de wetenschappers echter dat diens magnetische noordpool als het ware is uitgesmeerd tot een brede gordel. De magnetische zuidpool van de planeet ziet er wel normaal uit. Maar opvallend genoeg lijkt er aan de evenaar nog een tweede magnetische ‘zuidpool’ te liggen.
De onderzoekers weten nog niet precies waarom het magnetische veld van Jupiter zo ingewikkeld in elkaar zit. Een van de mogelijkheden is dat de mantel van metallische waterstof in de planeet uit lagen van verschillende dichtheid bestaat. Dat zou een verstorend effect hebben de op de convectiestromingen in het inwendige van de planeet, en daarmee ook op diens magnetische veld.
