Komeetlanding was een succes

Het is gelukt. Rosetta-lander Philae maakte woensdag rond 17 uur onze tijd een geslaagde landing op komeet 67P/Churyumov-Gerasimenko. Astronomen spreken van een historische gebeurtenis voor de ruimtevaart.

Nochtans was er vooraf best wat twijfel over het slagen van de missie. Er kon van alles mislopen: Philae kon terugkaatsen door de geringe zwaartekracht op de komeet (1/100.000ste van de zwaartekracht op aarde); het landingsgestel kon dienst weigeren; Philae kon in een kloof terechtkomen of crashen op het stoffige, rotsachtige oppervlak; het mini-raketje op Philae, dat diende om extra kracht te leveren bij de landing, kon de geest geven. Dat laatste liep ook daadwerkelijk fout, maar gelukkig volstonden de grijpers van het landingsgestel om Philae vast te haken op de komeet.

Rond 17.02 uur Belgische en Nederlandse tijd keken miljoenen mensen wereldwijd nagelbijtend naar de livestream van de Europese ruimtevaartorganisatie ESA. Een handvol ESA-medewerkers staarde vol verwachting naar de schermen in het vluchtleidingscentrum. De euforie was groot toen Philae een teken van leven gaf, en de astronomen vielen elkaar in de armen. ‘De landing is geslaagd. We hebben contact met Philae, dat zich veilig en wel op de komeet gevestigd heeft’, klonk het een minuutje later bij de vluchtleiders.

De komende twee à drie dagen zijn cruciaal voor Philae. Dan moet het ruimtetuig met zijn aanwezige energie zoveel mogelijk foto’s maken en metingen verrichten. Na die paar dagen zouden de zonnepanelen de energietoevoer moeten overnemen.

Zonnepanelen
Als Philae's zonnepanelen naar behoren werken, zal de ruimtesonde één à anderhalf jaar lang onderzoek uitvoeren op de komeet. Onder meer aan de hand van boringen moet blijken uit welke chemische stoffen het hemellichaam is opgebouwd. Omdat kometen restanten zijn uit de beginperiode van ons zonnestelsel, kan ons dat veel leren over de geschiedenis van de aarde en de planeten.

En nu een bemande missie naar een komeet? - Dirk Frimout

Zo moet blijken of de komeet water bevat. Een bekende theorie in de astronomie stelt immers dat het water op aarde afkomstig is van kometen. Een eventuele ontdekking van water op komeet 67P zou die theorie staven.

Eos volgde de zinderende ontknoping live mee aan de Universiteit Gent, waar Lieven Scheire voor het oog van honderden geïnteresseerden, vooral studenten, de ESA-beelden van commentaar voorzag. Een van de andere deskundigen was Johan De Keyser, astronoom aan het Belgisch Instituut voor Ruimte-Aeronomie (BIRA), dat meewerkte aan de ontwikkeling van Philae. De Keyser: ‘Sinds zijn ontdekking in 1969 is komeet 67P zes keer langs de zon gepasseerd. Neem dat met een korrel zout: de komeet vloog telkens op een afstand van 150 miljoen kilometer, ongeveer de afstand zon-aarde. Elke keer verloor de komeet daarbij een beetje massa – aangezien er ijs smelt en daardoor stof vrijkomt – en komt er een beetje massa bij. Uit welke stoffen die massa precies is opgebouwd, is razend interessant.’

De drie hoofdrolspelers: bovenaan de afdalende Philae-lander gefotografeerd door Rosetta, onderaan links komeet 67P/Churyumov-Gerasimenko en rechtsonder Rosetta gekiekt door Philae.

Philae zal gegevens blijven uitsturen tot na de volgende passage van de komeet langs de zon, in augustus 2015. ‘Daarna zal het signaal langzaam verzwakken, aangezien de zonnepanelen dan minder en minder zonlicht krijgen. Maar met alle informatie die Philae zal verzamelen, zijn er waarschijnlijk genoeg onderzoeksdata voor de komende vijf à tien jaar. Goed voor de werkgelegenheid in de sector!’ lacht De Keyser.

#CometLanding
De hashtag ‘CometLanding’ was de hele dag lang trending op Twitter, zoals dat dan heet. Naarmate het moment suprême naderde, werden er ruim 10.000 tweets per minuut verzonden over de landing van Philae. De weinige informatie die ESA uitstuurde tijdens de livestream, zorgde voor heel wat speculaties, maar deed de spanning tegelijk ten top stijgen. ‘We konden kometen al langer ruiken’, zo klonk het nog, ‘maar nu zullen we ze ook kunnen voelen.’

Sterrenkundige Vincent Van Eylen blogt op Scilogs.be over de historische komeetlanding. Tien jaar onderweg om te reizen naar een komeet, waar is dat eigenlijk goed voor?