Volgend jaar viert de Internationale Astronomische Unie haar honderdste verjaardag. En in juli 2019 zal het vijftig jaar geleden zijn dat Neil Armstrong zijn voet op de maan zette. Vlaamse amateurastronomen grijpen deze jubilea aan om wereldwijd telescopen uit te delen aan kinderen uit kansarme gemeenschappen.
Foto boven: Jean-Pierre Grootaerd in het European Astronaut Centre tussen Frank De Winne en ESA-astronaut Alexander Gerst.
De Internationale Astronomische Unie (IAU) haalt zelden het nieuws. In 2006 liet de vereniging van professionele astronomen wél van zich horen, toen ze de planeet Pluto ‘degradeerde’ tot een dwergplaneet.
De IAU werd opgericht in 1919 in Brussel, met het doel de astronomische wetenschap te promoten en te versterken door internationale samenwerking. Ze houdt zich naast het eigenlijke wetenschappelijke werk ook bezig met de naamgeving van astronomische objecten. Wil je een planetoïde of een berg of inslagkrater op een planeet naar iemand laten vernoemen, dan moet je het verzoek tot de vereniging richten.
Eind augustus lanceert de IAU een speciale website rond haar honderdste verjaardag en worden ook de plannen rond de viering bekend gemaakt, maar Jean-Pierre Grootaerd van Sterren Schitteren voor Iedereen wil alvast niet wachten om een wedstrijd aan te kondigen die hij samen met Universe Awareness Leiden organiseert. ‘We starten wereldwijd meerdere wedstrijden om mensen aan te zetten tot het organiseren van starparties, astronomische activiteiten voor meisjes ter gelegenheid van de Internationale Vrouwendag in maart en vieringen van de maanlanding. We hebben 20 telescopen ter beschikking, die we willen schenken aan kwalitatief goede ideeën. Bijvoorbeeld, hoe zou jouw project bepaalde doelgroepen, zoals mensen met een beperking, minderbedeelden of een compleet nieuw publiek inspireren om deel te nemen aan je starparty? De telescoop zou dan de kers op de taart zijn.’
Het is niet de eerste keer dat jullie telescopen uitdelen?
‘Dit initiatief is een spin-off van Sterren schitteren voor iedereen (SSVI), een project van de werkgroep Kijkerbouw van de Volkssterrenwacht Armand Pien in Gent. Het uitgangspunt is dat iedereen, ook kinderen uit het bijzonder onderwijs en kwetsbare mensen, de kans moeten krijgen om door een telescoop naar de sterrenhemel te kijken. SSVI richt zich op West-Europa, terwijl het nevenproject Science4Girls de rest van de wereld bedient. Recent nog gaven we vijf Bresser refractortelescopen weg, onder andere aan scholen in Kinshasa, Cambodja en Senegal. Deze laatste in samenwerking met Euro Space Society, de vereniging van Dirk Frimout. Dirk sprak voor hen een reeks ruimtevaartlessen in en had contact met de school via Skype begin januari 2018.'
Wat is bijzonder aan de 20 exemplaren die jullie volgend jaar schenken?
‘Vanaf midden juli liggen ze in Keulen in het European Astronaut Center. Frank De Winne is directeur van het opleidingscentrum en hij zorgt ervoor dat elke astronaut die er over de vloer komt tussen midden juli en eind maart zijn handtekening op elke telescoop plaatst. We geven bij de telescopen een speldoos van LunaTix. Het basisspel Star Trackers leert spelers waar en wanneer op aarde ze bepaalde hemelobjecten kunnen waarnemen. Net als vroeger in de zeevaart, gebruikt de ruimtevaart sternavigatie op het moment dat ruimteschepen en -sondes planeet aarde verlaten. Tot slot voegen we er nog een lessenreeks bij van Dirk Frimout en films die Frank De Winne en ESA-ingenieur Vladimir Pletser ter beschikking stellen, respectievelijk over ISS en paraboolvluchten.’
Twintig telescopen naar overzeese gebieden versturen is niet goedkoop. Wie het project financieel wil steunen, kan terecht op www.ssvi.be
