Drie sterrenstelsels liggen op ramkoers. Hun lot is ook wat ons eigen Melkwegstelsel te wachten staat.
Openingsbeeld © ESA/Hubble & NASA/J. Dalcanton (Dark Energy Survey)/DOE/FNAL/NOIRLab/NSF/AURA/L. Shatz
Het heelal bestaat voor het overgrote deel uit lege ruimte. Neem ons eigen Melkwegstelsel: dat heeft een diameter van ongeveer 120.000 lichtjaar, maar de huidige afstand tot het Andromedastelsel (de dichtstbijzijnde grote buur van onze Melkweg) bedraagt 2,5 miljoen lichtjaar – ongeveer twintig keer zo ver!
Toch kunnen afzonderlijke sterrenstelsels elkaar af en toe op kleine afstand passeren, of zelfs met elkaar in botsing komen. Door de onderlinge zwaartekrachtwerking raken ze daarbij sterk vervormd. Dat is bijvoorbeeld het geval bij de stelsels NGC 7733 (rechtsonder op de foto) en NGC 7734 (linksboven), die zich op zo’n 500 miljoen lichtjaar afstand bevinden in het zuidelijke sterrenbeeld Toekan.
Het duo staat ook bekend als Arp-Madore 2339-661, en is opgenomen in de atlas van merkwaardige sterrenstelsels aan de zuidelijke hemel die de Amerikaanse astronomen Halton Arp en Barry Madore in de jaren 1980 publiceerden. Die atlas bevat maar liefst 5.846 van dit soort ‘misvormde’ stelsels.
Op de gedetailleerde foto, gemaakt met de Hubble Space Telescope, is te zien dat er niet twee, maar drie sterrenstelsels in het spel zijn. Het derde, kleine spiraalstelseltje bevindt zich rechtsboven de kern van NGC 7733, precies achter de bovenste spiraalarm van het grote stelsel.
Dat de spiraalarmen van het grote stelsel zo opvallend blauw gekleurd zijn, is trouwens ook het gevolg van de interactie tussen NGC 7733 en NGC 7734: de onderlinge getijdenwerking veroorzaakt verdichtingen in het interstellaire gas, waaruit veel nieuwe, hete (en dus blauwe) sterren geboren worden.
In de toekomst zullen de drie stelsels vermoedelijk versmelten tot één groot, elliptisch sterrenstelsel. Dat lot wacht overigens ook ons eigen Melkwegstelsel en het Andromedastelsel: hun afstand neemt af met ongeveer 100 kilometer per seconde, en over ongeveer 5 miljard jaar komen ze met elkaar in botsing.
Openingsbeeld © ESA/Hubble & NASA/J. Dalcanton (Dark Energy Survey)/DOE/FNAL/NOIRLab/NSF/AURA/L. Shatz
