India, China, Rusland, Japan en Europa plannen allemaal maanmissies. Ook Zuid- en Noord-Korea zijn geïnteresseerd. Waarom de maan? Daar zijn we toch al geweest?
Hoe meer we de maan bestuderen hoe meer we leren over de Aarde
Zelfs NASA lijkt de draad weer op te pikken. Het kondigde recent een nieuw plan aan voor een aanloophaven naar de maan, Mars en nog verder de diepe ruimte in. Ook Elon Musk wilt een maanbasis creëren.
Veel privébedrijven beginnen ook te azen naar een stukje van de maan. Google motiveert hen via XPRIZE (XPRIZE is een wedstrijd om de beste, goedkoopste robot te bouwen. De winnaar krijgt $30 miljoen.) om goedkope robots voor ruimte-exploratie te ontwerpen.
Er lijkt weer een race naar de ruimte te ontstaan, hier volgen de vijf belangrijkste redenen.
Reden 1: innovatie
Mensen zijn nieuwsgierig en willen graag hun grenzen verleggen. Dit was één van de redenen voor de eerste maanreizen en er is nog niets veranderd. Ruimtevaart verenigt ons. Het motiveert ons om onze technologie te verbeteren en nog innovatiever te zijn.
Eventjes leek de ruimtevaart stil te liggen. Maar nu vormt het weer een drijvende kracht voor technologie en wetenschap. Bovendien promoot ruimtevaart een gevoel van nationale trots. Het International Astronautical Congress in september 2017 bewees dit maar weer.
Innovatie lijkt vooral groeilanden zoals India, China en Rusland te motiveren om te investeren in ruimtevaart. Voor veteranen zoals Europa en Amerika betekent dit dat ze extra hun best moeten doen om niet achterop te raken. Ook Australië kondigde kort geleden aan dat het een ruimteagentschap op zal richten.
Reden 2: economische en geopolitieke voordelen
Reizen naar de maan zorgen voor zowel internationale samenwerking als competitie. Dit is de ultieme paradox van de ruimtevaart. Zelfs als een land geen eigen ruimtevaartprogramma heeft kan het meewerken aan de programma’s van andere landen. In het ruimteschip Chandrayaan-1 van India, bijvoorbeeld, zaten onderdelen die gemaakt waren in Zweden, Duitsland, het VK, Bulgarije en de VS. Ruimtevaart stimuleert verschillende landen om samen te werken. Het geeft hen de ultieme motivatie om de vrede te bewaren.
De maan is neutraal dgebied. Een overeenkomst van de Verenigde Naties van 1967 besliste dat geen enkel land de maan kan bezitten. 100 landen hebben deze overeenkomst getekend. Dit zorgt voor economische en geopolitieke competitie.
Dit betekent natuurlijk niet dat geen enkel land bezit wilt leggen op de maan. Helium-3, een isotoop van het element helium, is talrijk aanwezig op de maan. Op de Aarde vinden we deze isotoop bijna niet. Verschillende landen, waaronder China, willen dit isotoop graag gaan zoeken. Het kan een brandstof vormen voor kernfusie, een bron van energie die misschien wel ongelimiteerd en niet-vervuilend is.
De situatie doet een beetje denken aan die van Antarctica in de jaren 50. Het continent werd verdeeld over de 12 landen die er actieve wetenschappelijke onderzoeken hadden lopen. Mocht de maan toch ooit verdeeld worden over verschillende landen maak je het meeste kans op een stukje als je er al eens een ruimteschip naartoe hebt gestuurd. Zelfs als dit ruimteschip de maan niet gehaald heeft, zoals Chandrayaan-1.
In de jaren na Apollo hebben Rusland, China, Japan, Europa en de VS een al dan niet succesvolle maanmissie georganiseerd.
Reden 3: een gemakkelijk doelwit
Beginnende ruimteagentschappen hebben nood aan succesvolle missies. De maan is in dit geval een aanlokkelijk doelwit. Radiocommunicatie verloopt vlot omdat de maan relatief dichtbij is (‘maar’ 384 400 kilometer van de Aarde). Tussen de Aarde en Mars verloopt de radiocommunicatie bijvoorbeeld al veel moeilijker. Door de afstand duurt het bijna een uur vooraleer de berichtgeving aankomt.
Satellieten en landers profiteren dan weer van de lage zwaartekracht en het gebrek aan atmosfeer op de maan.
Dankzij de Russische Luna missies weten we dat robots monsters kunnen verzamelen van de maan. China wilt binnen de twee jaar robots naar de maan sturen om exact dit te doen. Als dit lukt zullen het de eerste stukjes maan zijn die terug worden gebracht naar de Aarde sinds Luna 24 in 1976.
Reden 4: nieuwe ontdekkingen
Zelfs na decennia van observaties ontdekken we toch telkens nieuwe dingen tijdens een maanmissie.
Japans en India’s ruimtevaartuigen, Selene en Chandrayaan-1, ontdekten nieuwe mineralen op de maan. Ze toonden aan waar hun potentiële bronnen liggen.
We ontdekten ook de aanwezigheid van waterijs en andere organische verbindingen in de permanent donkere gebieden van de maan. Als er genoeg van aanwezig is kan waterijs brandstof genereren of zelfs menselijk leven ondersteunen. Dit is een enorm voordeel voor toekomstige missies, want de verplaatsing van water in de ruimte is duur.
Deze uitdagingen sporen ingenieurs aan om naar nieuwe technologieën te zoeken. In omgevingen waarin de temperatuur rond de -250°C ligt zijn geavanceerde machines nodig.
Reden 5: we leren over de Aarde
De verkenning van de maan leert ons veel over het ontstaan van het zonnestelsel. Voor de Apollo-missies dachten we dat planeten ontstonden door de langzame opeenstapeling van stofdeeltjes. De maanstenen van de Apollo-missies deden ons volledig van gedachten veranderen. Nu weten we dat planeten vaak tegen elkaar aanbotsten. De maan ontstond waarschijnlijk bij zo’n botsing tussen de Aarde en een Marsachtige planeet.
We hebben ook geleerd dat de donkere cirkels op de maan eigenlijk littekens zijn. Asteroïden botsen tegen de maan ten gevolge van veranderingen in de banen van Jupiter en Saturnus.
Hoe meer we de maan bestuderen hoe meer we leren over de Aarde. Ruimtevaart gaat niet enkel over ‘daarboven’. Het creëert jobs, zorgt voor technische innovaties en nieuwe ontdekkingen die het leven van iedereen ‘hier beneden’ aangenamer maken.
Vertaling: Silke Hendriks
