Er bevinden zich nog talloze hindernissen op de weg naar commerciële ruimtemijnbouw, laat staan naar een echte ruimte-economie. Maar wie zal er de plak zwaaien als het toch zover komt? De huidige geopolitieke ontwikkelingen laten weinig goeds verhopen.
Het spectaculaire bericht van NASA viel amper op in de nieuwsstroom rond president Trumps inauguratie: op de verre planetoïde Bennu wemelt het van organische moleculen, waaronder zelfs cruciale bouwstenen van leven. De ontdekking is niet alleen belangrijk voor het doorgronden van de vroege geschiedenis van het zonnestelsel, maar kan ook inzicht geven in het ontstaan van leven op aarde. De kans dat we buitenaards leven aantreffen neemt weer een beetje toe.
De capsule met de monsters van Bennu landde in september 2023 in Utah. De operatie was het orgelpunt van een geslaagde sample return-missie. Verschillende ruimtevaartorganisaties plannen zulke missies, waarbij onbemande ruimtesondes naar zorgvuldig uitgekozen bestemmingen reizen – Bennu is een koolstofrijke planetoïde – en er stalen verzamelen die ze naar de aarde brengen voor analyse. Die zijn niet enkel voor de wetenschap belangrijk. Commerciële bedrijven zijn geïnteresseerd in de mineralen die ze bevatten en in de manier waarop ze eventueel ontgonnen kunnen worden.
Ruimtevaart staat de komende decennia hoog op de agenda van elke grootmacht. Het heelal is zowat de laatste grens die leidt naar nieuwe grondstoffen, zeldzame of cruciale materialen die nodig zijn voor elektronica, energie en andere, misschien nog onvermoede technologische ontwikkelingen. Er bevinden zich nog talloze hindernissen op de weg naar commerciële ruimtemijnbouw, laat staan naar een echte ruimte-economie, maar de huidige geopolitieke ontwikkelingen laten weinig goeds verhopen.
Net als in andere gevoelige geopolitieke kwesties, zoals de chipoorlog tussen de VS en China, neemt Europa een tussenpositie in
Waarom zouden de VS, die onder deze president economisch en militair vooral eigenbelang nastreven, in de ruimte een andere koers varen? De belangrijkste private speler in de Amerikaanse ruimtevaart, SpaceX-baas Elon Musk, schurkt wel erg dicht bij de nieuwe machthebbers aan. De nietsontziendheid waarmee deze outsider de Amerikaanse federale instellingen bestormt of zich mengt in de Europese politiek, zijn verontrustende voortekens. Zoveel macht en invloed leiden onvermijdelijk tot belangenconflicten, ook in de ruimte. Wie zal daar de plak zwaaien?
Net als in andere gevoelige geopolitieke kwesties, zoals de chipoorlog tussen de VS en China, neemt Europa een tussenpositie in. De Europese ruimtevaartorganisatie ESA, die dit jaar vijftig kaarsjes uitblaast, pleit al langer voor internationale regels en afspraken over de exploitatie van grondstoffen in de ruimte. ‘Ruimtevaart heeft altijd wat boven de politiek gestaan’, zegt astronaut Frank De Winne verder in dit nummer. ‘Het ruimtestation is een voorbeeld van hoe landen met tegengestelde ideeën goed kunnen samenwerken.’
De Winne ziet de toekomst van de ruimtevaart rooskleurig in, omdat het ons nog altijd veel oplevert. Technologische innovaties die vlot hun weg vinden naar aardse toepassingen, en bijvoorbeeld kunnen bijdragen aan klimaatoplossingen. Maar ook nieuwe wetenschappelijke kennis, zoals bij sample return-missies. De investeringen laten zich dubbel en dik terugverdienen.
