‘Zoozve’ vereeuwigt spelfout van tekenaar in de kosmos

Credit: Alex Foster

Het opmerkelijke verhaal begon toen de Canadees-Amerikaanse schrijver en presentator Latif Nasser een vrolijke poster van het zonnestelsel kocht voor zijn zoontje. De poster toonde niet alleen de zon en de planeten, maar ook een flink aantal planeetmanen – kleinere hemellichamen in een baan rond een planeet.

Gek genoeg was er bij de planeet Venus ook een maantje getekend, met de opmerkelijke naam Zoozve. Nasser had daar nog nooit van gehoord, en meende zich te herinneren dat Venus helemaal geen maan heeft. Hij besloot op onderzoek uit te gaan.

2002 VE

Op X en in een aflevering van de podcast Radiolab vertelt Nasser hoe hij uiteindelijk bij illustrator Alex Foster uitkwam. Die was niet echt goed thuis in de sterrenkunde, en had zich voor het ontwerp van zijn poster op allerlei onlinebronnen gebaseerd.

Ergens had Foster gelezen dat Venus ook een soort maan heeft, en zijn handgeschreven notities nam hij later over op de poster die hij aan het maken was. Maar daarbij zag hij het cijfer 2 abusievelijk aan voor de hoofdletter Z. Zo veranderde 2002 VE in de buitenaards klinkende naam Zoozve.

Het kosmische rotsblok, met een diameter van zo’n 250 meter, was in november 2002 ontdekt door de Amerikaanse astronoom Brian Skiff, op een sterrenwacht in Arizona. Net als alle nieuw ontdekte planetoïden kreeg het een voorlopige aanduiding; in dit geval 2002 VE₆₈ (later kreeg hij het officiële nummer 524522). De planetoïde bleek in een kleine, langgerekte baan rond de zon te bewegen.

Quasimaan

Maar als het geen echte maan is, wat heeft 2002 VE₆₈ dan met Venus te maken? Dat werd twee jaar later ontdekt door een team van Finse en Canadese sterrenkundigen. De omlooptijd van het hemellichaam blijkt gelijk te zijn aan die van Venus, en de beweging rond de zon wordt in belangrijke mate bepaald door de zwaartekracht van die planeet.

Zo’n object wordt een ‘quasimaan’ genoemd, en 2002 VE₆₈ was de eerste die ooit is ontdekt. Inmiddels weten we dat ook de aarde een paar van die (tijdelijke) quasimanen heeft, waaronder het piepkleine rotsblok Kamo’oawela.

Op initiatief van Nasser is de quasimaan van Venus nu officieel ‘524522 Zoozve’ genoemd, waardoor de poster op de slaapkamer van zijn zoontje met terugwerkende kracht is ‘gecorrigeerd’.