vogeltrek

Trekvogels hebben moeite met hun trektocht aan te passen aan een snel veranderende omgeving, waardoor hun aantallen afnemen. Onze nachtzwaluw houdt vast aan zijn bestemming, maar is onderweg wel flexibel. Dat kan de sleutel zijn tot zijn overleving.

Veertig tot tachtig procent van trekvogels die boven Nederland vliegen doen dat op een hoogte van 200 meter of minder. Dat is net het deel van de lucht waarin de wieken van windturbines draaien. Wetenschappers vragen om bij de locatiekeuze voor windturbines rekening te houden met populaire trekroutes.

Trekkende ooievaars passen hun route elk jaar aan op basis van hun ervaring. Oudere vogels vliegen daardoor in een meer directe lijn en verbruiken minder energie.

Met een oppervlak dat groter is dan alle continenten bij elkaar, is de Stille Oceaan het meest extreme dat een trekvogel kan tegenkomen. Toch zijn er diverse vogelsoorten die deze enorme watermassa bijna routinematig bedwingen.

Trekvogels leggen vaak onvoorstelbare afstanden af. Er is al veel bekend over de manier waarop ze die migratietochten volhouden. Recent onderzoek voegt daar echter een verrassend nieuw element aan toe: de kleur van hun veren.

Maak kennis met Teichott en Arkeiss: twee kleine trekvogels van honderd gram die dit voorjaar negenduizend kilometer vlogen met een satellietzendertje op hun rug. Eva Kok en haar collega-wetenschappers van het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ) volgden de epische reis – en dat is bepaald geen sinecure.

Zwakkere trekvogels stoppen zichzelf knus in om lekker diep te slapen. Maar dat is niet zonder gevaar.

Veel vogels vliegen in zwermen, veel vissen zwemmen in scholen. Dat collectieve gedrag wordt sterk gestuurd door wrijving.

De vraag hoe vogels hun weg vinden op hun lange tochten naar warmere gebieden houdt wetenschappers al lang bezig. Nieuw onderzoek wijst uit dat reuk een belangrijke rol speelt.