Een 3D-geprint schildpadei vol elektronica dat InvestEGGator heet? Nee, het is geen uitvinding van professor Barabas of een gadget van James Bond. Maar bedenkster Kim Williams-Guillén, conservatiewetenschapster bij milieuorganisatie Paso Pacífico, geeft wel toe dat ze door fictie geïnspireerd is: ‘De tracking-toestelletjes in mijn favoriete tv-reeksen Breaking Bad en The Wire.’ Verder is het echter bittere ernst. Met name voor het voortbestaan van de zeeschildpad, die op de lijst van bedreigde diersoorten staat.

Net zoals bij andere zeedieren spelen plastic- en andere vervuiling en het stijgen van de zeespiegel een nefaste rol. Maar de zeeschildpad is ook een geval apart. In natuurdocumentaires is het altijd goed voor adembenemend tv-spektakel: legertjes baby-zeeschildpadden die uit hun ei breken en het water proberen te bereiken. ‘Omdat zeeschildpadden zoveel eieren leggen’, stelt het WWF, ‘zouden er dus genoeg jonge dieren geboren moeten worden. Dit is helaas niet het geval.’ Om twee redenen. Ten eerste, ironisch genoeg, het almaar toenemende aantal toeristen dat dit met eigen ogen wil zien: ‘Sommige stranden zijn zo druk dat de vrouwtjes geen eieren meer kunnen leggen.’ Stroperij is het tweede bijkomende probleem: ‘Eieren zoeken om ze op te eten.’

Vooral in Azië, bleek al in 2015 uit een rapport van TRAFFIC, dat de handel in bedreigde diersoorten monitort. De stranden van Vietnam, Maleisië en Indonesië worden daar leeggeroofd voor de Chinese consumentenmarkt. In Midden-Amerika, het werkgebied van Paso Pacífico, neemt het ook almaar toe. Enter de InvestEGGator. 

In het op het eerste gezicht niet van een echt exemplaar te onderscheiden nep-ei zit een gps. De onderzoekers begroeven InvestEGGators in 101 nesten op vier broedstranden in Costa Rica. Niet toevallig, want daar leven vier van de zeven soorten zeeschildpadden. Belangrijk, stipt hoofdrapporteur Helen Pheasey (conservatiebiologie, University of Kent) aan in Current Biology: ‘Vooronderzoek toonde aan dat dit niet schadelijk was voor de echte eieren en de incuberende embryo’s.’

Wanneer een stroper een InvestEGGator meerooft, kan men het traject volgen tot de eindbestemming. In dit onderzoek leidde één spoor over 137 km en gedurende twee dagen van het strand via een laadperron achterin een louche supermarkt naar een residentiële villa. Logische vervolgvraag: en dan? 

Helen Pheasey: ‘De InvestEGGator kan politie en justitie de weg wijzen naar de sleutelfiguren in de illegale handel. De dealers, om in drugstermen te spreken.’ Maar dat is niet zaligmakend, beklemtoont uitvindster Kim Williams-Guillén: ‘Enkel en alleen in het kader van een bredere conservatiebenadering. Met speerpunten als opvoeding, een strengere wetshandhaving en zeker ook economische alternatieven voor de vaak noodgedwongen stropers.’ De naakte cijfers geven aan waarom dat laatste zo belangrijk is. Zo’n 100.000 Costa Ricanen leven in extreme armoede. Elk nest bevat minimaal honderd eieren, die omgerekend één tot twee euro per stuk opleveren. De verleiding is dus groot.