Nemen robots en kunstmatige intelligentie straks alles van ons over, ook creativiteit?
Het was een van de stokpaardjes van de onlangs overleden Stephen Hawking. Als we niet voldoende veiligheidsmechanismen inbouwen, zal artificiële intelligentie de boel overnemen en de mensheid vernietigen. Het moment waarop de technologische vooruitgang zo snel gaat dat mensen niet langer begrijpen wat superintelligente computers uitvreten, wordt singulariteit genoemd. Niet te verwarren met de gelijkluidende term uit de kosmologie, waarin de betreurde Hawking ons zo belangrijke inzichten verschafte. Ook Elon Musk waarschuwt te pas en te onpas voor doorgeslagen zelfstandig opererende algoritmes. Vreemd voor een man die hoogtechnologische producten ontwikkelt zoals zelfrijdende auto’s.
Aan doemdenken doen we niet bij Eos, maar er zijn wel ingrijpende veranderingen in tal van domeinen op til. Een recent rapport van de Oeso voorspelt dat 14 procent van de jobs zal sneuvelen door automatisering en digitalisering van de economie. Het treft vooral laaggeschoolde arbeiders zoals bouwvakkers, bandwerkers of transporteurs. Wie wel zijn werk behoudt, zal zich moeten bijscholen en aanpassen.
In het lezenswaardige Homo Deus wijst Yuval Noah Harari erop dat intelligente computers helemaal geen bewustzijn nodig hebben om onze jobs over te nemen. Vaak volstaat het herkennen van patronen en is een ontwikkeld bewustzijn eerder facultatief. Dé economische vraag van de 21ste eeuw wordt: wat moeten die massa’s ‘nutteloze’ mensen aanvangen als er geen domein overblijft waarin ze intelligenter zijn dan algoritmes?
Een toevlucht voor de bewuste mens zou dan de kunst zijn, een vrijhaven van creativiteit waar digitalisering amper vat op krijgt. Maar ook dat is een illusie, zoals je kunt lezen vanaf pagina 14. Dankzij deep learning zet artificiële creativiteit grote stappen vooruit. Robots komen – weliswaar nog rudimentair – nu al origineel uit de hoek in laboratoria, keukens of muziekstudio’s. Interessanter dan de filosofische vraag of de machines wel creatief kunnen zijn, is de vraag hoe we ze kunnen inzetten om zélf creatiever te worden. Of om ons te helpen in de zorgsector, het onderwijs of de rechtspraak.
