‘Lea is een robot vermomd als een rollator’

Mensen die revalideren, de ziekte van Parkinson of MS hebben weer zelfstandig laten lopen. Daarvoor zorgt Lea. Deze vinding ziet eruit als een normale rollator, maar is veel slimmer. Binnenin zitten onder meer sensoren en motortjes, die ervoor zorgen dat je je stabiel voortbeweegt.

Het Nederlandse bedrijf Robot Care Systems ontwikkelde deze uitvinding onder leiding van Maja Rudinac. Zij studeerde en doceerde als wetenschapper aan de TU Delft, voordat ze dit bedrijf begon. Inmiddels zijn er vijftig exemplaren van Lea verkocht en worden er nog meer gebouwd. Rudinac werd vorige week gekozen tot ‘Ingenieur van het jaar’, een prijs van het Koninklijk Instituut van Ingenieurs (KIVI), de belangrijkste Nederlandse vereniging van techneuten.

Speciaal horloge

“Lea is een robot vermomd als een rollator”, zegt Rudinac. “Dat hulpmiddel kennen we allemaal voor mensen die slecht ter been zijn. Lea kan nog veel meer. Het is echt een robot, die je helpt om goed te lopen.” Lea past daarmee in een bredere tendens waarbij robots een steeds grotere rol spelen in de zorg. Ze ondersteunen bijvoorbeeld bij operaties.

Lea zit tjokvol technologie, in totaal zijn er 72 sensoren. Neem de slimme handvaten, die meten hoeveel kracht iemand heeft. “Stel dat je een kant op leunt, dan corrigeert Lea dat, zodat je rechtop blijft lopen en niet valt. Wanneer je houding niet goed is, dan geeft de uitvinding dit ook aan. Daarnaast meten we via de handvatten ook de drukkracht. Dit is gekoppeld aan de motoren in de wielen.” De robot merkt ook obstakels op en geeft daarvoor een waarschuwing af.

Daardoor is de robot geschikt voor mensen met ziektes als Parkinson, MS of dementie. Vaak hebben patiënten minder spierkracht of raken ze zonder de slimme rollator de weg kwijt. Met een speciaal horloge met een knop is het zelfs mogelijk om Lea op te roepen. Druk je de knop in? Dan rolt de uitvinding geheel zelfstandig naar je toe.

Afremmen bij obstakels

Lea zorgt er daarnaast voor dat patiënten actief blijven. “We willen dat ze spieren opbouwen, door te oefenen. Zeker bij revalidatie is dat belangrijk. In samenwerking met de Sint Maartenskliniek hebben we een programma ontwikkeld waarbij Lea helpt bij activiteitenondersteuning. De rollator test de conditie van een patiënt en begeleidt vervolgens bij het afwerken van speciale oefeningen waardoor iemand bijvoorbeeld stabieler leert lopen. Ook dansen is mogelijk. We hebben onder meer de samba en rock ’n roll voorgeprogrammeerd, zodat gebruikers conditie opbouwen.”

Rudinac en haar team ontwikkelden de vinding samen met meerdere ziekenhuizen in Europa. “Sinds de eerste ideeën is er veel veranderd. We betrokken al vroeg gebruikers erbij. In het begin werden zij erg beschermd. Was er een obstakel? Dan stopte direct alles. Maar dan vonden gebruikers te beperkend. Zij wilden onderweg zijn en het zelf oplossen. Daardoor remt Lea nu wel af bij een obstakel, maar stopt niet volledig.”

Voordat Rudinac aan Lea werkte, was ze verbonden aan de TU Delft. Daar werkte ze ook al met robots. “We probeerden ze allerlei taken uit te laten voeren en zich goed aan te passen aan hun omgeving. Bijvoorbeeld bij robotwedstrijden. Dat was interessant werk, maar ik wilde nog liever echt een verschil in de praktijk maken. Ik kwam in verzorgingstehuizen en zag hoe ouderen daar hulp nodig hadden. Wanneer je niet meer kan lopen, dan gaat de kwaliteit van leven snel naar beneden. Dat vond ik verschrikkelijk om te zien en daarom stopte ik als wetenschapper en ben ik een bedrijf begonnen.”

Lea is volgens de makers nog lang niet uitontwikkeld. Rudinac en haar team werken er momenteel aan dat de robot nog specifieker personen helpt. “Zodat jij heel precies de hulp krijgt, die je nodig hebt bij het lopen. Dat is namelijk voor elke patiënt weer anders. We verzamelen zoveel mogelijk gegevens en passen dat toe om gebruikers beter te helpen.”