Sinds kort heeft de Nederlandse Nationale AI-cursus een Vlaamse pendant. In acht onlinesessies van samen zes uur maken experts aanschouwelijk hoe artificiële intelligentie werkt, en op welke manieren het ons leven nu al beïnvloedt. Dat zijn er redelijk wat.
Wie op zijn schouwmantel nog wat plaats kan maken, heeft geluk. Als je de acht gratis sessies van de Vlaamse AI-cursus helemaal uitzit, ontvang je een formeel en hoogst inkaderbaar certificaat. Belangrijker is dat je na die inspanningen kennis hebt genomen van wat artificiële intelligentie werkelijk inhoudt.
‘Dat is bij velen vandaag nog niet het geval’, zegt Nathalie Smuha, die aan de KU Leuven onderzoek uitvoert naar de ethische en juridische implicaties van artificiële intelligentie. Smuha droeg bij aan een van de acht modules van de cursus. ‘Wat AI precies is en hoe het zich verhoudt tot machine learning of algoritmes, dat behoort nog niet tot de algemene kennis. In de verschillende cursusmodules worden die begrippen toegelicht.’
Even essentieel voor Smuha is dat de Vlaming inziet welke ethische problemen AI creëert. ‘Vooroordelen zitten ingebakken in de datasets van machinelearningsystemen. In veel domeinen is een zekere bias onschadelijk. Je zit wél met een issue als politiediensten zich beroepen op bevooroordeelde gezichtsherkenningssystemen om een crimineel op te sporen, of als rekruteringsbureaus software gebruiken die cv’s wegfiltert van vrouwelijke kandidaten of kandidaten met een migratieachtergrond.’
‘Op Europees niveau wordt nagedacht over manieren om dat te voorkomen. Tests kunnen uitwijzen of de systemen die we bijvoorbeeld in de gezondheidszorg gebruiken voldoende gewapend zijn tegen zulke vooroordelen.’
Artificiële intelligentie is nu al in nagenoeg alle lagen van de maatschappij aanwezig. In het woonzorgcentrum Hof ten Kouter in Kalken laten bewoners zich het gezelschap van Zora welgevallen. De 57 centimeter grote robot assisteert hen bij turnoefeningen en schudt met enige menselijke hulp quizzes en geheugentrainingen uit de mechanische mouw.
In het licht van de huidige coronapandemie nam spoorbeheerder Infrabel een systeem met sensors in gebruik dat personeel waarschuwt wanneer ze onvoldoende afstand houden op de werkvloer. Sporters, verzekeringsmakelaars, journalisten en onderzoekers bedienen zich al langer van data-analyses. Iedereen kent Siri, Alexa, Cortana of Google Assistant.
‘Artificiële intelligentie is te dom om de mensheid te onderwerpen'
‘We komen overal in aanraking met AI, en we moeten daar bewuster mee omgaan. Anders dreigen de mogelijkheden én gevaren van artificiële intelligentie verborgen te blijven achter een sluier van mysterie’, zegt computerwetenschapper Erik Mannens (imec/UGent). ‘De digitale geletterdheid moet omhoog. Ook bij de jeugd, want weten hoe je een TikTok-video maakt is nog iets anders dan begrijpen hoe socialemediabedrijven met je data omgaan.’
‘De Vlaamse AI-cursus moet voor een stuk helpen bij die informeringsgolf. Een project als ‘AI op school’ van Francis Wyffels (roboticus aan de UGent, red.), dat leerlingen van het secundair onderwijs bijbrengt hoe artificieel intelligente systemen werken, is daar een noodzakelijke aanvulling op.’
Vorig jaar kwam onderzoeksinstelling imec naar buiten met de resultaten van zijn AI-barometer. Een vijfde van de bevraagden gaf aan bang te zijn voor hun privacy. ‘Als burgers meer transparantie krijgen in hoe artificiële intelligentie werkt, kunnen ze de rol ervan correcter inschatten’, zegt Smuha.
‘Dikwijls hebben we een negatief of een aan dystopische fantasieën grenzend beeld van AI. In werkelijkheid is de technologie te dom om de mensheid te onderwerpen. En omgekeerd zal ze de wereld ook niet redden. AI is voorlopig wat het is: software die beter kan schaken dan de allerbesten, maar verder weinig gezond verstand heeft. Het wordt tijd dat de modale burger dat beseft.’
