'Politici geven enorm af op diesels, maar de waarheid is vaak veel genuanceerder. Een moderne diesel en een elektrische wagen stoten ongeveer evenveel CO2 uit, je moet alle factoren meerekenen,’ beweerde Françoise Chombar. Klopt dat wel?
Chombar is de CEO van Melexis, een fabrikant van halfgeleideronderdelen voor auto’s, en deed de uitspraak recent in het programma 'De Ochtend' van Radio 1. Op Twitter bleek de opmerking voor velen een zure appel. Wetenschappers, activisten en journalisten deelden studies die Chombars claim ontkrachtten. De onderzoeken vergeleken de CO2-uitstoot van elektrische wagens met die van dieselauto’s, en toonden dat er wel degelijk een verschil zou zijn.
De reacties bewogen Chombar tot een tweede tweet, waarin onder andere stond: ‘Ik had het alléén over CO2-uitstoot over levenscyclus met gemiddelde elektriciteitsmix EU.’ Met de levenscyclus doelde Chombar op de verschillende fases die een auto – elektrisch of diesel – doorloopt, van de fabricage over het gebruik op de weg tot aan het afdanken en slopen of recyclen. Als ze eerder had gezegd dat een elektrische auto evenveel CO2-uitstoot als een dieselwagen, dan bedoelde ze dat je daarvoor de vrijgekomen CO2 bij al die processen in rekening moest nemen.
De elektriciteitsmix is de samenstelling van de stroom op het net. Die kan van hernieuwbare energiebronnen komen, zoals zonnepanelen en windmolens, van fossiele energiebronnen, zoals koolcentrales of van kerncentrales. De elektriciteit waarmee je bijvoorbeeld de batterij van een ‘lege’ elektrische auto oplaadt, kan van een van die bronnen komen, of van een combinatie ervan.
De levenscyclus van een elektrische auto in Europa is gemiddeld 55 procent schoner dan die van een dieselauto
Volgens Chombar zou de CO2-uitstoot van elektrische wagens deels te wijten zijn aan een ‘vuile’ elektriciteitsmix. Onderzoek van Joeri Van Mierlo en zijn collega’s aan de VUB spreekt dat tegen. Volgens hen is de levenscyclus van een elektrische auto in Europa gemiddeld 55 procent schoner dan die van een dieselauto. In België is het verschil nog groter, namelijk 65 procent. Dat zou te danken zijn aan kernenergie, een CO2-neutrale vorm van elektriciteitsopwekking.
‘Hoe schoner de elektriciteitsopwekking, hoe schoner de E-auto’, zegt Van Mierlo. ‘Maar zelfs in een land als Polen, dat weinig gebruikmaakt van hernieuwbare bronnen, is de elektrische auto een betere keuze dan een diesel. Daar is de elektrische wagen 25 procent schoner.’ Eos schreef daarover al eerder een bericht.
Van Mierlo vervolgt: ‘Enkel wanneer energie volledig zou worden opgewekt uit steenkool en aardolie, zou de elektrische wagen op milieuvlak onderdoen voor de diesel. Dat is in geen enkel Europees land het geval.’
Vervuilende accu
Auke Hoekstra kent de cijfers. Hoekstra is als ingenieur verbonden aan de Technische Universiteit van Eindhoven. Hij is ook de oprichter van het innovatieplatform Zenmo. In een recent onderzoek waarin hij rekening hield met de gemiddelde Europese elektriciteitsmix, besloot hij: ‘Een dieselauto is twee keer zo vervuilend als een vergelijkbare elektrische auto.’
‘Zelfs als je alles bij elkaar optelt stoot de elektrische auto veel minder uit’, zegt Hoekstra. In de studies van Van Mierlo en zijn collega’s staat hoeveel precies: een CO2-equivalent van 200 gram per kilometer voor de dieselauto tegenover een CO2-equivalent van 100 gram per kilometer voor de elektrische auto.
'Door opschaling van het aantal elektrische motoren, vermindert de uitstoot per geproduceerde accu' Auke Hoekstra, ingenieur aan de Technische Universiteit Eindhoven
Hoekstra: ‘Ik begrijp Chombars punt: de uitstoot bij de productie van de accu van een elektrische auto moet je meetellen in je berekening.’ De accu is een belangrijk onderdeel van de levenscyclus. ‘Om die te maken, heb je immers lithium nodig. De ontginning van die grondstof is zeer vervuilend. Alleen zijn de productieprocessen in de fabrieken sterk verbeterd. Door opschaling van het aantal elektrische motoren, vermindert de uitstoot per geproduceerde accu.’
‘Ik vraag me verder af of Chombar wel rekening heeft gehouden met het brandstofgebruik van dieselauto’s in de praktijk. Want dat ligt vaak aanzienlijk hoger dan wat in de brochure van de auto wordt geschetst.’
Ongefundeerd
Enkele recente studies pleiten in het voordeel van Chombar. Aan de Universiteit van München kwamen wetenschappers tot de conclusie dat elektrische auto’s niet evenveel, maar zelfs meer CO2 zouden uitstoten dan normale dieselauto’s.
De magazines Focus en Wirtschaftswoche weerlegden dat onderzoek. Ook Markus Lienkamp, expert in elektrische mobiliteit aan de Technische Universiteit München, had kritiek op de kwaliteit van die studie. Onder meer op de keuze van de onderzoekers om de zogenoemde NEDC-norm te gebruiken om de CO2-uitstoot te meten. ‘Dat is een achterhaalde methode.’ De norm maakte volgens Lienkamp gebruik van ‘fantasiewaarden’, waardoor grote verschillen ontstonden met de werkelijkheid. Inmiddels zijn Europese overheden en onderzoekscentra overgestapt op de realistischere WLTP-norm. Waarom de onderzoekers die niet hanteerden, is onduidelijk.
De studies waarmee Chombar haar uitspraak indirect staaft, zijn niet onbetwist. Aan de andere kant is er een merendeel van studies waaruit blijkt dat elektrische auto's minder CO2-uitstoten dan dieselwagens.
