Onze ijdelheid drijft ons ertoe mensachtige robots te creëren. Helaas. Robots kunnen niet op ons lijken omdat we niet efficiënt genoeg zijn.
We doen alsof we God zijn en proberen artificieel leven in ons eigen beeld te scheppen. Het probleem is dat dit niet goed lukt. Vraag aan iemand of ze een robot kennen en het antwoord zal zoiets zijn als ‘de Terminator’, ‘Cyberman’, of ‘die gouden van Star Wars’. Wat je zeker niet zal horen zijn namen zoals Tesla Model X, Cassini of DJI Inspire 2. Toch zijn dit ook robots. Ze volgen gewoon niet het model van de science fiction films die wij zo goed kennen. De robots van de nabije toekomst zullen niet op twee benen rondwandelen zoals C3PO. Ze zullen veel efficiënter zijn dan wij tweevoeters.
Ons beeld van robots wordt gevormd door de populaire filmcultuur. De term ‘robot’ werd voor het eerst gebruikt in 1920 in het theaterstuk R.U.R. van Karel en Josef Čapek. Sindsdien zorgen onze narcistische trekjes ervoor dat het woord synoniem is met mensachtige of androïde robots.
We zien onszelf graag als de dominante wezens op deze planeet, dus robots moeten op ons lijken. Maar in feite moet dit juist niet. We kunnen niet vliegen, we zijn geen goede zwemmers, we kunnen niet overleven in een vacuüm en als we meer dan een kilometer moeten wandelen pakken we de auto. Het voortbewegen op twee benen werkt prima voor ons maar is zeer gelimiteerd. Het vereist een enorme hoeveelheid hersenactiviteit en jaren van training. De gecomputeriseerde versies van ons brein functioneren helemaal nog niet zo goed als ons. Na bijna 100 jaar van ontwikkeling kunnen de meest geavanceerde androïde robots nog maar net een deur openen zonder te vallen. Meestal toch…
Is een vliegtuig ook een robot?
Hoe ziet de toekomst er dan uit voor robots? Het ligt eraan hoe je de term robot definieert. Er bestaat jammer genoeg geen universele definitie. Volgens de algemene consensus is het een apparaat dat zijn omgeving kan inschatten en ermee kan communiceren zonder al te veel menselijk ingrijpen. Dit kan via automatisatie, als mensen de taken van de robot programmeren. Of, als de robot zijn eigen beslissingen kan maken, via autonomie.
Laten we een kleine robot op vier wielen bouwen die van punt A naar punt B kan bewegen. We steken er een kaart in en vertellen hem waar hij naartoe moet rijden. De robot doet dit zonder verdere instructies nodig te hebben. Dit klinkt wel inventief, maar wat is het nut van zo’n ding? Oké, we maken het groter zodat we erin kunnen zitten. Nu is het ineens geen robot meer maar een automatische auto. Waar zit het verschil dan?
Ik ga op vakantie. Goedgezind stap ik in het vliegtuig. Ik zie de twee piloten in de cockpit zitten. Bij het uitstappen zie ik hen opnieuw en ben ik onder de indruk van het werk dat ze hebben gedaan. Maar eigenlijk hebben die piloten niet echt zelf gevlogen… Ze hebben de commando’s ingevoerd waardoor het vliegtuig op automatische piloot kon werken. Het vliegtuig is eigenlijk gewoon een robot met menselijke toezichthouders die kunnen ingrijpen als er iets misgaat. Precies zoals een automatische auto.
Vliegtuigen, treinen, auto’s… en robots
Robots vormen de toekomst van het transport. We hebben al gerobotiseerde vliegtuigen en binnenkort zullen we ook robotauto’s kunnen kopen. Robots vliegen in ons luchtruim en kruipen over de bodem van de oceaan. Het zal niet al te lang duren voor we ook treinen en trams hebben die bestuurd worden door robots. Drones gaan meer en meer deel uitmaken van ons dagelijks leven. Dit zijn allemaal robots. Desondanks geven we ze andere namen, want voor de maatschappij zijn enkel mensachtige robots ‘echte’ robots.
We passen onze technologie aan aan onze omgeving. In plaats van robots die op ons lijken zal je meer en meer robots zien die gebouwd worden om een specifiek probleem op te lossen. Waarom zou je een robot handen geven om gereedschap op te pakken wanneer je een schaar, een hamer, een schroevendraaier… rechtstreeks in zijn armen kan bouwen? Waarom zou je een robot maar twee benen geven als hij veel stabieler staat op vier of zes benen, of zelfs op rupsbanden?
In de verre toekomst zullen er zeker androïde robots zijn die door onze straten wandelen of een praatje met ons slaan bij de supermarkt. Maar in de komende jaren zullen ze niet wandelen zoals wij. Ze zullen rijden, vliegen, zwemmen. Of misschien zullen ze toch wandelen maar dan op meer dan twee benen.
Vertaling: Silke Hendriks
