De link tussen voeding en chronische pijn is misschien niet de meest logische om te leggen. Toch liggen voeding en pijn minder ver uit elkaar dan je zou denken.
Hoe kan wat je eet een invloed hebben op pijn? Voeding kan een invloed hebben op het zenuwstelsel, het immuunsysteem en het hormoonstelsel en zo pijn positief of negatief beïnvloeden. Ook zorgt een goed dieet – niet onbelangrijk – voor een afname van het risico op andere chronische aandoeningen (zoals diabetes of cardiovasculaire aandoeningen) die vaak samen voorkomen met chronische pijn en de pijn negatief beïnvloeden. Heb je overgewicht of obesitas? Dan kan gewicht verliezen een erg positieve invloed hebben. Gewichtsafname zorgt voor een afname in belasting van de gewrichten maar ook voor een afname in ontstekingsmechanismen. Maar hoe pak je dat dan best aan?
Elke maand een nieuwe hype
Gezonde voeding krijgt de laatste jaren veel aandacht in de maatschappij. Elke maand is er wel een nieuwe hype, is er een ander dieet waarbij fenomenale resultaten beloofd worden en verschijnen er nieuwe kookboeken. Al deze opties kunnen overrompelend zijn en ervoor zorgen dat je door de bomen het bos niet meer ziet. Ook binnen de behandeling van chronische pijn is er meer en meer aandacht voor voeding. Niet alleen therapeuten, maar ook patiënten stellen vaak de vraag welk dieet nu eigenlijk goed is, of zogenaamde ‘superfoods’ wel echt effect hebben, en of voeding überhaupt een invloed kan hebben op pijn. Als de wereld van voeding sowieso al overweldigend is, is het dat zeker voor mensen met chronische pijn. Die krijgen namelijk op alle vlakken zeer veel verschillende tips, en dan is het nuttig om vanuit de wetenschap enkele overzichtelijke zaken voorop te stellen.
Algemeen staat het onderzoek rond voeding en pijn nog in zijn kinderschoenen. Enkel voor mensen met knie-artrose en overgewicht of obesitas is er voldoende onderzoek om met grote zekerheid te stellen dat een combinatie van voedingsinterventies (met als doel om gewicht te doen afnemen) en actieve oefentherapie ervoor zorgt dat de pijn afneemt en het functioneren verbetert. Dit is natuurlijk niet onlogisch omdat een afname in gewicht ook zorgt voor een afname in belasting op de knie. Toch blijkt dat ook voor andere types van chronische pijn (zoals chronische lage rugpijn of zelfs fibromyalgie) voeding een belangrijke plaats kan innemen. Zo heeft de internationale associatie voor de studie rond pijn (IASP – International Association for the Study of Pain) een document gepubliceerd met volgende tips voor mensen met chronische pijn:
- Probeer meer fruit en groenten in je dieet te brengen. Je mag hiervoor gerust gebruik maken van ingevroren groenten en fruit. Deze kan je lang bewaren en gemakkelijk toevoegen aan je gerechten. Probeer ook te variëren en elke week een ander type fruit/groenten te eten. Probeer om bij je hoofdmaaltijd de helft van je bord uit groenten te laten bestaan, en probeer om van groenten een gezonde snack te maken.
- Verhoog je inname van goede vetten (omega-3 en olijfolie). Deze helpen ontsteking verminderen en kunnen het immuunsysteem boosten. Probeer 2 tot 3 maal per week vette vis (bv zalm) te eten en gebruik extra vierge olijfolie om te koken of als basis voor een dressing in salades. Probeer daarnaast ‘slechte’ vette zoals boter te vermijden.
- Mensen met chronische pijn hebben vaak een tekort aan vitamine D, vitamine B12 en magnesium. Probeer voldoende te variëren in je voeding om zeker alle nodige vitaminen en mineralen uit de voeding te halen. Zo zijn bijvoorbeeld vlees, vis en zuivel goede bronnen voor vitamine B12, en vind je vitamine D in vis en eitjes. Vitamine D kan je daarnaast ook uit blootstelling aan zonlicht halen.
- Ook voldoende waterinname blijkt essentieel (niet alleen bij chronische pijn uiteraard!). Dehydratatie kan namelijk de pijnervaring doen toenemen. Drink dus zeker voldoende water doorheen de dag. Vaak denkt men honger te hebben terwijl men eigenlijk dorst heeft, en gaat men onnodig eten. Voldoende drinken kan er dus ook voor zorgen dat je minder de nood gaat voelen om te snacken.
- Zorg dat je voldoende vezels inneemt. Dit is van belang voor een gezond microbioom en voor een gezond gewicht. Je kan je inname van vezels verhogen door telkens te kiezen voor de volkoren versie van brood, pasta, ontbijtgranen, etc. Daarnaast vind je ook in groeten en fruit vezels terug.
- Limiteer of vermijd ook de inname van fastfood en suiker. Kies voor water in plaats van frisdrank, en kies voor gezonde snacks zoals een stuk fruit, groente, of magere yoghurt. Probeer meer thuis te koken en minder af te halen. Thuis koken kan net zo snel en gemakkelijk zijn als eten afhalen.
Hoewel deze tips voor zich spreken, is het toch niet altijd gemakkelijk om deze toe te passen. Wil je na het lezen van deze post graag je dieet aanpassen, maar weet je niet hoe, of hou je niet gemakkelijk vol? Laat je dan zeker ondersteunen door een professional.
Bronnen:
- https://www.iasppain.org/GlobalYear
- Nijs et al. Nutritional neurobiology and central nervous system sensitisation: missing link in a comprehensive treatment for chronic pain? British Journal of Anaesthesia, 2019, 123(5), 539543.
- Elma et al. Do Nutritional Factors Interact With Chronic Musculoskeletal Pain? A Systematic Review. J Clin Med., 2020, 9(3), E702
- Brain et al. A Systematic Review and MetaAnalysis of Nutrition Interventions for Chronic Noncancer Pain. J Hum Nutr Diet, 32 (2), 198-225
- Fact Sheet on nutrition and pain. Written by Brain K, Burrows T, Rollo M and Collins C. See https://europeanpainfederation.eu/wpcontent/uploads/2020/03/European-Year-2020-Nutrition-and-Chronic-Pain-Fact-Sheet.pdf
