Nu kussen en knuffelen onder mensen not done is, halen we ons hart op in de dierenwereld. Ook koeien die bevriend zijn likken elkaar vaker. Dat gedrag kan in de veehouderij gebruikt worden om het welzijn te bepalen.
Als kuddedieren zijn runderen van nature op elkaar aangewezen voor bescherming tegen roofdieren. Sociale relaties vormen de basis van een goede groep en zijn dus een belangrijk onderdeel van hun leven. Koeien die samen in een kudde leven, gaan eigenlijk een soort vriendschap aan. Wanneer de melkveehouder besluit om een koe van groep te veranderen, is dat voor haar een beetje zoals voor een kind dat alleen in een nieuwe klas terecht komt. Eerdere studies tonen aan dat de dieren hergroeperen niet fijn vinden.
Steun in stresserende tijden
Chileense en Amerikaanse onderzoekers vroegen zich af hoe die vriendschappen precies werken en wat we eruit kunnen leren om het welzijn van melkvee te verbeteren. Ze onderzochten de periode vanaf drie weken voor tot drie weken nadat ze een kalfje ter wereld brengen. Die periode is heftig voor de koe. Ze verandert van groep, bevalt, wordt gescheiden van haar kalf, krijgt een aangepast dieet en begint melk te geven.
‘We wilden begrijpen hoe melkkoeien sociale netwerken vormen wanneer ze elkaar terugzien aan het begin van de melkperiode en welke factoren dit beïnvloeden. Dat is belangrijk, want koeien vormen hechte relaties die sociale ondersteuning bieden en hen helpen om te gaan met stress’, verduidelijkt Gustavo Monti, professor diergeneeskunde aan de Austral Universiteit in Chili.
Likken voor vrede
Het team waar Monti toe behoort, observeerde een groep van 38 melkkoeien voor een maand lang. Daaruit leerden ze dat ‘grooming’, elkaars vacht verzorgen door eraan te likken, een belangrijk onderdeel is van de relaties tussen runderen. Grooming valt moeilijk te vertalen naar het Nederlands, maar het doel van het gedrag is gelijkaardig aan vlooien bij apen: de onderlinge band versterken.
‘Het lijkt erop dat likken belangrijk is om vriendschappen te sluiten en voor de harmonie in kudde. Oudere koeien likken een groter aantal kuddegenoten, wat kan betekenen dat het hun rol is om de vrede te bewaren’, zegt Monti. De wetenschappers zagen dat koeien vaker anderen likten die hen voordien gelikt hadden, als een soort wederdienst of wederzijdse genegenheid. Ze verkozen ook vriendinnen van een gelijkaardige leeftijd, wellicht omdat leeftijdsgenoten samen opgroeiden en elkaar dus beter kennen.
Ken je koe
Allemaal leuk om te weten, maar hoe kan deze kennis het welzijn van melkvee in de praktijk verbeteren? Monti: ‘Het is een positief teken als koeien elkaar likken. Dat wil zeggen dat ze het goed met elkaar kunnen vinden. Zie je dat gedrag verminderen, dan kan dat duiden op welzijnsproblemen. Steeds meer boeren zijn zich bewust van het belang van dierenwelzijn. Die groep kan uit zichzelf al iets met deze informatie doen. Veehouders zien hun dieren elke dag en hoewel ze het gedrag van hun dieren wel kennen, weten ze vaak niet precies wat het betekent. Hen dat aanleren is al een begin. Op termijn kan technologie - ‘precision farming’ - hier ook gebruik van maken, via video-opnames waarop via machine learning het gedrag herkend wordt.’
Foto boven: Gustavo E. Monti
