Voor je beslist om je huisdier op een veganistisch dieet te stellen, maak je best enkele afwegingen.
Sinds een aantal jaar is het veganisme in opmars in België. Volgens een recente bevraging van onderzoeksbureau iVox is ongeveer 1 procent van de Belgen veganist. In een land waar meer dan de helft van de gezinnen een huisdier bezit en dat anderhalf miljoen honden telt, is het vanzelfsprekend dat dit fenomeen zich verspreidt naar de wereld van de dierenvoeding. Het gamma vegetarisch en veganistisch hondenvoer breidt uit.
Voor je beslist om je huisdier op een veganistisch dieet te stellen, maak je het best enkele afwegingen.
Honden als wolven
De huishond is een ondersoort van de grijze wolf. Hoewel ze op veel manieren wezenlijk verschillen, kunnen wolven en honden nog altijd onderling kruisen om levensvatbare en vruchtbare nakomelingen te krijgen. Grijze wolven bestuderen, geeft onderzoekers een beeld van hoe honden zich in het wild zouden gedragen.
Honden zijn vijf keer beter dan wolven in het verteren van zetmeel uit onder meer granen, bonen en aardappelen
Ondanks het feit dat ze erg succesvolle jagers zijn, varieert het voedingspatroon van grijze wolven aanmerkelijk afhankelijk van de omgeving en de tijd van het jaar. Studies naar wolven in Yellowstone Park in de Verenigde Staten hebben uitgewezen dat hun dieet tijdens de zomer niet alleen kleine knaagdieren, vogels en ongewervelden bevat, maar ook grotere prooien zoals elanden en muildierherten. Daarnaast is plantaardig materiaal veelvoorkomend in hun dieet: het zit in 74 procent van hun uitwerpselen. Meestal voert het plantaardig materiaal terug naar grassen.
Een recente review van de gepubliceerde studies over wolven laat zien dat ze zowel grassen als vruchten eten. Moeilijker na te gaan, is in welke mate hun dieet bestaat uit plantaardig materiaal. Het niveau waarop wolven – en bij uitbreiding huishonden – omnivoren zijn, weten we niet helemaal.
Katten zijn obligate carnivoren. Ze moeten vlees eten om te overleven.
En natuurlijk kun je een wolf en een hond niet helemaal gelijkstellen. Deskundigen schatten dat de hond ongeveer 14.000 jaar geleden gedomesticeerd is; al voert recent genetisch bewijs aan dat de eerste domesticatiegolf al 100.000 jaar geleden kan hebben plaatsgevonden. In die tijdspanne kunnen zich veel veranderingen voltrekken. Al vele generaties lang worden honden blootgesteld aan voedingsmiddelen bestemd voor mensen.
In 2013 stelden onderzoekers in Zweden vast dat het hondengenoom verhoogde hoeveelheden van een bepaalde genetische code bevat. Die code zorgt ervoor dat honden een enzym genaamd amylase produceren. Amylase is essentieel voor de vertering van zetmeel. Dankzij die mutatie zijn honden vijf keer beter dan wolven in het verteren van zetmeel uit onder meer granen, bonen en aardappelen. Die aanpassing heeft er waarschijnlijk voor gezorgd dat huishonden goed gedijen op menselijke granen.
De onderzoekers ontdekten ook dat huishonden een versie van een ander enzym hebben dat belangrijk is voor de zetmeelvertering. Dat enzym, maltose, lijkt meer op het soort enzym dat gevonden wordt bij herbivoren zoals koeien en omnivoren zoals ratten dan bij wolven.
De adaptaties van honden naar een plantaardiger dieet via domesticatie laten zich niet alleen merken op het niveau van enzymen. Alle dieren kunnen in zekere mate op de bacteriën in hun darmen rekenen om hen te helpen eten goed te verteren. Onlangs toonden onderzoekers aan dat het microbioom van hondendarmen nogal verschilt van dat van wolven, met meer bewijs van bacteriën die koolhydraten kunnen afbreken en tot op een zeker niveau aminozuren aanmaken die normaalgezien uit vlees afkomstig zijn.
Tand des tijds
De manier waarop we onze honden eten aanbieden, verschilt sterk met hoe wolven eten. Als gevolg van domesticatie hebben veranderingen in dieet, de kwantiteit en kwaliteit van eten hoogstwaarschijnlijk geleid tot de kleinere lichaamsbouw en kleinere tanden.
Amerikaanse onderzoekers ontdekten dat een kwart van de diervoeder op de markt niet alle noodzakelijke voedingsstoffen bevat
Recent onderzoek laat zien dat gedomesticeerde honden in Noord-Amerika meer tandverlies en botbreuken hebben vergeleken bij wolven. Nochtans krijgen ze zachter eten. Dat komt waarschijnlijk door een gebrek aan botten om op te knagen, en het onvermogen om resten en karkassen te doorzoeken.
Schedelgrootte en –formaat hebben diepgaande effecten op de kauwvermogens en -kenmerken van honden. Vroeger onderzoek heeft een link voorgesteld tussen de schedelgrootte van honden en de gezondheid van hun gebit. De groeiende trend van hondenrassen met verkorte snuiten duidt er vooral op dat we hen verder wegvoeren van een dieet van knagen op harde botten.
Veganistische diëten
Er zijn erg weinig studies gepubliceerd over het gebruik van veganistisch voedsel voor honden. Als omnivoren zouden honden zich goed moeten kunnen aanpassen en overleven op goed klaargemaakt commercieel beschikbaar vegetarisch eten. Eén onderzoek toont zelfs aan dat het mogelijk is om actieve sledehonden te onderhouden met een voorzichtig samengesteld vleesvrij dieet.
Daar hangt wel een voorwaarde aan vast: de voedingsproducten moeten de essentiële voedingsstoffen bevatten die honden anders van vlees zouden krijgen. Eigenaars van honden moeten er zich van bewust zijn dat niet alle soorten diervoeder op dezelfde manieren worden gemaakt. Amerikaanse onderzoekers ontdekten dat een kwart van de diervoeder op de markt niet alle noodzakelijke voedingsstoffen bevat.
Eigengemaakt vegetarisch voedsel voor honden heeft meer risico’s. Een onderzoek bij 86 honden in Europa trof bij meer dan de helft een tekort aan van proteïne, essentiële aminozuren, calcium, zink en vitamines D en B12. Veganistisch voedsel kan nog problematischer zijn.
Dan is er nog het feit dat botten, ruwe huiden en hondenkluiven die uit vlees gemaakt zijn belangrijke gedragsmatige voordelen opleveren. Kauwen kan een enorme voldoening en een ontspannende ervaring zijn voor honden. En in een wereld waar veel huisdieren voor lange periodes van de dag alleen zijn, kunnen zulke mogelijkheden onschatbaar zijn.
Vertaling: Iris van Gerwen
