Bestaat er een definitie van gezonde voeding?
‘Gezonde voeding voorziet je lichaam van alle noodzakelijke elementen, zoals eiwitten, ijzer en calcium, zonder al te veel schade aan te brengen. Voor wie in een oogopslag wil weten wat gezond eten is ontwikkelde het Vlaams Instituut Gezond Leven de omgekeerde voedingsdriehoek. Bovenaan, in de brede basis, staat de gezondste kost: fruit, groenten en noten bijvoorbeeld. Als je afdaalt naar het puntje van de driehoek, zie je het voedsel dat je beter met mate eet, zoals vlees. Naast de driehoek staan nog zaken die je het best vermijdt.’
En omgekeerd: wat is ongezonde voeding?
‘Eigenlijk sukkelen we niet met ongezonde voeding op zich, maar met de hoeveelheden die
we eten en de omstandigheden waarin we dat doen. Als je net 10 kilometer bent gaan lopen,
betekent een koek niet hetzelfde als wanneer je de hele dag televisie aan het kijken was.’
Kan een bepaald voedingspatroon ons langer en gezonder laten leven?
‘Gezonde voeding voegt gezonde jaren toe aan ons leven, zolang dat gekaderd is in een gezonde leefstijl: voldoende bewegen en niet roken. Een gezond eetpatroon moet ook passen in onze cultuur en omgeving. Je kan moeilijk extreem anders eten dan je omgeving. Dat houd je niet vol. En dan komen we snel uit bij het mediterraan dieet: een beetje van alles maar met mate. Een beetje vlees, een beetje alcohol en grote, bruine boterhammen met beleg.’
Waarom zijn studies over voeding vaak tegenstrijdig?
‘Soms zitten er commerciële belangen achter. Maar het grootste probleem is de reductionistische aanpak van de voedingswetenschap. Simpel gezegd: een professor met vier studenten neemt een database en zegt: ‘Jij onderzoekt koffie, jij melk, jij yoghurt en jij vlees’. Die manier van werken komt uit de geneeskunde, waar het zinvol is om het effect van één molecule te onderzoeken, bijvoorbeeld voor de ontwikkeling van een geneesmiddel. Voor voeding gaat dat niet op. Je kan niet naar één voedingsmiddel kijken en daar algemene conclusies uit trekken. We moeten voeding als deel van een volledig leefpatroon bekijken. Een actief individu kan nu eenmaal anders eten dan een sedentaire roker. En melk kan oké zijn voor een sporter, maar sterk af te raden voor iemand met obesitas.’
Heeft het zin om calorieën te tellen?
‘Ik denk het niet, omdat je dan de muren gaat oplopen. Eten moet genieten blijven. Er staat trouwens een hele goede calorieënteller in je badkamer: de weegschaal. Ga daar één keer per week opstaan om op te volgen of je je eetpatroon al dan niet moet bijsturen.’
‘Toch is het zinvol om iets over calorieën te weten. Weinig mensen weten bijvoorbeeld dat aardappelen maar 70 calorieën bevatten en quinoa 140, terwijl die laatste een betere reputatie heeft bij wie ‘mager’ wil eten. Ook de manier waarop je calorieën binnenkrijgt speelt een rol. Ons lichaam is slecht in het herkennen van vloeibare calorieën. Als je 800 calorieën in vaste voeding eet, dan zit je vol. Als je frisdrank drinkt met dezelfde hoeveelheid calorieën, dan heb je nog honger en ga je er nog meer eten.’
Heeft u nog een ultiem voedingsadvies?
‘Eet minder, maar beter.’
Meer weten over gezonde voeding? Beluister dan ook deze aflevering van onze podcast 'Vraag Het Aan', waarin Eos-redacteur Kim Verhaeghe ook spreekt met voedingsexpert Patrick Mullie.
