De milieu-impact van kweekvlees is lager dan die van rundvlees. Bij gebruik van hernieuwbare energie kan ze ook onder die van varkens- en kippenvlees duiken. Alleen plantaardige eiwitten zijn niet te kloppen.
Wat is de milieu-impact van kweekvlees en hoe verhoudt die zich tot de impact van ‘echt’ vlees? Om die vraag te beantwoorden voerde het studiebureau CE Delft een levenscyclusanalyse (LCA) uit van het productieproces, in opdracht van dierenrechtenorganisatie Gaia en het Amerikaanse The Good Food Institute, dat onderzoek naar alternatieve eiwitbronnen ondersteunt. Voor het eerst konden de onderzoekers daarvoor beschikken over data van vijftien bedrijven uit de sector, waaronder Mosa Meat van de Nederlandse kweekvleespionier Mark Post en het Israëlische Aleph Farms, dat aan ‘kweeksteak’ werkt.
De onderzoekers kijken naar de productie van kweekvlees zoals die er in 2030 kan uitzien. In een notendop komt dat neer op spiercellen laten delen in grote tanks, bij ongeveer 37 graden Celsius. Het elektriciteitsverbruik bij dat proces bepaalt grotendeels de impact, samen met de productie van het medium waarin de cellen groeien.
Kweekvlees heeft in elk scenario een lagere impact dan rundvlees
De studie kijkt naar de impact per kilogram product op onder meer klimaat, land- en watergebruik en fijnstofproductie. De cijfers worden samengebracht in een milieuscore. Voor de impact van gewoon vlees baseerden de onderzoekers zich op data uit eerdere studies.
De wetenschappers werken met verschillende scenario’s. Ze berekenden de impact van kweekvlees zowel op basis van de verwachte energiemix in 2030 als voor een scenario waarin de productie nagenoeg volledig op hernieuwbare energie draait. Voor de gewone veeteelt rekenden ze naast de huidige impact ook een ambitieus scenario door. Daarbij gebruikt de sector eenzelfde duurzame energiemix en slaagt ze er tegen 2030 in om de methaanuitstoot van runderen en de uitstoot door ontbossing voor soja te reduceren.
Wat levert dat op? Kweekvlees heeft in elk scenario een lagere impact dan rundvlees. In het ambitieuze scenario, waarin de veehouderij haar klimaatimpact reduceert, doet kweekvlees het met de gemiddelde energiemix wel slechter dan varkens- en kippenvlees. Maar als de kweekvleesproductie op hernieuwbare energie kan draaien, klopt het alle vleessoorten.
Enkel plantaardige eiwitbronnen zoals tofu doen dan nog beter. ‘De studie toont aan dat kweekvlees het potentieel heeft om een duurzame eiwitbron te worden, in vergelijking met de meeste vleesproducten’, besluiten de onderzoekers.
Optimistisch over vlees
‘Dit lijkt mij een degelijke, eerlijke vergelijking’, zegt LCA-expert Veerle Van linden (ILVO). ‘De onderzoekers doen realistische aannames en hebben ervoor gezorgd dat ze de impact van kweekvlees bij twijfel eerder te hoog inschatten, en die van gewoon vlees eerder te laag.’
Zo is om oververhitting te vermijden ook koeling van de kweekreactors nodig. De studie gaat ervan uit dat er voor energievretende actieve koeling wordt gekozen. Daardoor valt de impact een stuk hoger uit dan in eerdere studies, die rekenen op efficiëntere systemen zoals koeling met water. ‘Een zwakte is wel dat de onderzoekers het elektriciteitsverbruik hebben moeten schatten. Dat verbruik weegt zwaar door in de klimaatimpact’, zegt Van linden. Dat soja in veevoeder tegen 2030 niet meer verantwoordelijk zou zijn voor ontbossing, is dan weer een eerder optimistische aanname in het voordeel van vlees.
‘Als je toch vlees wil eten, dan eet je het best kweekvlees gemaakt met groene energie’ Hermes Sanctorum, consultant kweekvlees voor Gaia
Het blijft tot op zekere hoogte koffiedik kijken hoe grootschalige kweekvleesproductie er precies zal uitzien. Hoe snel de cellen groeien en hoe efficiënt ze het groeimedium benutten beïnvloedt de impact. Hetzelfde geldt voor de precieze samenstelling van het medium. ‘Die onzekerheden maken het moeilijk om harde conclusies te trekken over de vergelijking tussen kweekvlees en kip en varkensvlees. Daartussen zijn de verschillen minder afgetekend’, zegt LCA-expert Katrien Boonen (VITO). ‘Daarnaast kan de impact van individuele landbouwbedrijven enorm verschillen’, weet Van linden
De onderzoekers beschouwen hun resultaten dan ook vooral als indicatief. De data die de bedrijven ter beschikking hebben gesteld zijn vertrouwelijk. ‘We hebben de gegevens met elkaar vergeleken, en afwijkende waarden bediscussieerd met onafhankelijke experts en met de bedrijven in kwestie’, klinkt het bij CE Delft. ‘Dat is niet ongebruikelijk bij dit soort studies’, zegt Van Linden. ‘De bedrijven leren hier zelf ook uit hoe ze de milieu-impact van het processen kunnen verlagen en welke milieuclaims ze kunnen maken.’
‘Als je goed wil doen voor het milieu, dan eet je het best zoveel mogelijk plantaardig’, besluit Hermes Sanctorum, consultant kweekvlees voor Gaia, dat kweekvlees vooral ziet als een oplossing voor dierenleed. ‘Als je toch vlees wil eten, dan eet je het best kweekvlees gemaakt met groene energie.’
Verschillende bedrijven hebben al aangegeven in de komende jaren met producten op de markt te willen komen. In Singapore kwamen eind vorig jaar al kipnuggets van het Amerikaanse Eat Just op de markt. Sanctorum: ‘We hopen dat kweekvlees tegen 2025 op grote schaal kan worden geproduceerd.’
