Wie vaak sterk bewerkte voedingsmiddelen eet, heeft een oudere ‘biologische leeftijd’. Dat valt af te lezen aan de telomeren, de beschermende uiteinden van het DNA.
Ook bij wie al veertig keer zijn ‘achttiende’ verjaardag vierde, staat de echte leeftijd onherroepelijk in de cellen gegrift. Om die te achterhalen moet er wel een geneticus aan te pas komen, want het is aan de uiteinden van de chromosomen dat je de lichaamsveroudering kunt aflezen. Die uiteinden heten ‘telomeren’ en ze zijn essentieel om het DNA te beschermen. Telkens als de cel deelt en de DNA-code gekopieerd wordt, gaat er een stukje van de telomeren verloren. Hoe ouder het lichaam, hoe korter de telomeren.
Toch kun je de telomeren foppen. Want niet alleen je leeftijd, maar ook je levensstijl bepalen hoe snel ze verslijten. Een stresserende job of een rookverslaving zorgen ervoor dat de telomeren sneller verkorten. Dat is slechts nieuws, want korte telomeren staan in verband met een versnelde veroudering en een hoger risico op ouderdomsziektes. Nu blijkt uit een Spaanse studie dat ook de consumptie van sterk bewerkte voeding de telomeren kortwiekt.
Te veel ijsjes
Het onderzoek zocht een verband tussen het eetpatroon van 55+’ers en hun telomeerlengte. De telomeerlengte van de deelnemers werd bepaald aan de hand van speekselstalen. De eetgewoonten achterhaalden de onderzoekers aan de hand van een enquête bij 886 deelnemers. Voeding werd geklasseerd volgens de NOVA-indeling als ‘onbewerkt of minimaal bewerkt’ (bv. groenten, biefstuk), ‘bewerkte keuken-ingrediënten’ (bv. honing, olie), ‘bewerkte voeding’ (bv. groenten uit blik, kaas, gezouten noten) en ‘sterk bewerkte voeding’ (bv. frisdrank, worst, gebak).
Op basis van hoe vaak ze sterk bewerkte voeding aten, deelden de wetenschappers de proefpersonen in vier categorieën in. Ze stelden vast dat de groep die het vaakst sterk bewerkte voedingsmiddelen at, het grootste risico liep op verkorte telomeren. Ze telden in elke groep het aantal mensen met verkorte telomeren en vergeleken dat met het aantal in de groep met de laagste consumptie. Dat lag 29 procent hoger in de groep met een lage tot gemiddelde consumptie, 40 procent hoger in de groep met een gemiddelde tot hoge consumptie en wel 82 procent hoger in de groep met de hoogste consumptie.
De meest gegeten sterk bewerkte voedingsmiddelen waren melkproducten, zoals ijsjes en pudding, bewerkte vleeswaren en gebakjes. Wie veel sterk bewerkte voeding at, kreeg beduidend meer gesuikerde dranken, bewerkt vlees, zout, suiker en vet binnen, en minder fruit, groenten, vezels, kalium, fosfor, magnesium en calcium. Naast een verband met de telomeerlengte, stelden de onderzoekers ook vast dat de groep met de hoogste consumptie van sterk bewerkte voeding ook een groter risico liep op een verhoogde bloeddruk, overgewicht en depressie. Ook lag hun sterftekans hoger.
