Boeren komen op straat en voedselprijzen swingen de pan uit. Door samen aan tafel te zitten en na te denken over de voeding van de toekomst, kunnen we de huidige voedselproblematiek aanpakken.
Beeld: Fauxels
Je kent het wel: je werkdag zit erop, je maakt je klaar om huiswaarts te gaan, en plots komt diezelfde vertrouwde vraag: 'Wat gaan we vanavond eten?' Je denkt na over welke producten je nog in huis hebt, welke je moet kopen, en hoe je alles zult bereiden. Zonder dat je het beseft, voer je een strategische toekomstoefening uit. Laten we nu dezelfde oefening doen, maar projecteer jezelf vijftig jaar in de toekomst. Dat is al moeilijker, niet?
Toekomstdenken is een techniek om strategische visies te ontwikkelen en staat al lang bekend in de bedrijfs- en zelfs in de militaire wereld. De techniek bouwt scenario’s die mogelijke toekomstbeelden beschrijven. Afhankelijk van het scenario waarin het bedrijf wil belanden, kan het gericht acties ondernemen.
Om te starten, moet het bedrijfsteam een goede kennis hebben van zijn geschiedenis. Daar horen de bedrijfsdetails bij, net als belangrijke trends en patronen die zich de afgelopen jaren hebben voorgedaan. Vervolgens beschrijft het team zijn grootste onzekerheden voor de toekomst en linkt die met hun mogelijke impact op de organisatie. Zo ontstaat er een beeld van alle mogelijke scenario’s die de medewerkers te wachten staan. Op basis van wat het bedrijf wel of niet wil voor de toekomst, bepaalt het ten slotte strategische acties. Die acties worden onmiddellijk genomen om de toekomst te sturen in de gewenste richting.
Toegepast op het voedselsysteem
Een onderzoeksproject met Vlaamse en Waalse wetenschappers werkt met diezelfde techniek, alleen wordt het nog wat complexer. We praten immers over de toekomst van een voedselsysteem, dat bestaat uit verschillende bedrijven en actoren die onze voeding regelen, van voor productie tot na consumptie.
Beeld: Quang Nguyen Vinh vía Pexels
Nadat we de geschiedenis uitgebreid bestudeerd hebben, definiëren we de grootste onzekerheden voor de toekomst. Die kunnen van menselijke aard zijn, zoals de samenstelling van ons toekomstig dieet of hoe de populatie er binnen vijftig jaar zal uitzien. Of ze kunnen technologische ontwikkelingen inhouden, of gaan over het milieu en het klimaat. We kunnen ons bijvoorbeeld afvragen of we in de toekomst meer high-tech of eerder low-tech oplossingen zullen gebruiken, of welke temperatuur er op aarde zal heersen. Twijfels over de nationale economie en hoe de voedselmarkten evolueren behoren tot de economische categorie, terwijl internationale conflictsituaties politieke onzekerheden zijn.
We moeten over al deze categorieën nadenken, want ze kunnen allemaal sterk ons voedingssysteem veranderen. Wanneer we verschillende onzekerheden combineren en nadenken over hoe die ons voedselsysteem zouden beïnvloeden, werken we aan één mogelijk toekomstscenario. Laten we naar een voorbeeld kijken.
Voorbeeldscenario 2070
Stel, we starten van volgende onzekerheden: in 2070 is ons dieet volledig plantaardig geworden. Dankzij AI en vernieuwende technologieën hebben robots het werk van de boeren overgenomen. Dit was noodzakelijk omdat ons milieu enorm vervuild geraakt is, waardoor traditionele landbouw onmogelijk is. Groenten uit de bodem eten is gevaarlijk, en kweekkaas en verticale boerderijen zijn de nieuwe norm. Er is een verschuiving in de arbeidsmarkt door de grote vraag naar technologische toepassingen. Op politiek vlak zijn er wereldwijde samenwerkingen opgestart en bouwen overheden samen aan een duurzaam voedselsysteem.
Dit zou een toekomstscenario kunnen zijn. Klinkt het vreemd voor jou? De oefening lijkt misschien absurd, maar ze is wel interessant. We zouden namelijk vandaag al acties kunnen ondernemen, zodat we zeker niet (of net wel?) in zo’n scenario belanden.
Oproep tot actie
Zulke scenario’s creëren heeft een enorme impact op onze gezamenlijke toekomst. Daarom willen we de mening van iedereen. We luisteren niet alleen naar mensen die professioneel bezig zijn met het voedselsysteem, ook jouw input hebben we nodig! Het gaat tenslotte over de voeding van jou en jouw (klein)kinderen, niet?
Start bij wat je al weet over ons voedingssysteem en de verandering die je de afgelopen jaren opgemerkt hebt. Kijk vervolgens naar de toekomst. Wat is voor jou hoogst onzeker? En welke gevolgen zou dit kunnen hebben voor ons voedingssysteem? We zijn op zoek naar alle mogelijke scenario’s die onze toekomst kan brengen. Als we erover nadenken, kunnen we ons erop voorbereiden. Zo beginnen we vandaag al aan onze voeding van morgen.
Doe je mee? Scan deze QR code en stuur je antwoorden door
