Een overzicht van vier exposities waar wetenschap, kunst en voedsel met elkaar verweven zijn.
Voedsel is meer dan zijn definitie: ‘Alles wat kan worden opgegeten’. Voedsel is leven en van levensbelang, is handel en politiek, is overvloedig of eenzijdig, is cultuur, is intiem, is duurzaam, is gastronomisch, is functioneel, is plezier. De vele dimensies van voedsel inspireren deze zomer verschillende tentoonstellingen, die er ieder hun eigen draai aan geven.
1. Voedsel van morgen
Wat ligt er in 2050 op je bord? Plofinsecten, een hamburger van kweekvlees of eten in poedervorm op basis van je DNA profiel. Met een groeiende wereldbevolking moeten we goed nadenken hoe we in de toekomst ons voedsel produceren. Wetenschapsmuseum NEMO schetst verschillende scenario’s.
In een apart gebouwtje, op een steenworp van het opvallende hoofdgebouw in de vorm van een schip, vind je deze zomer de tentoonstelling Voedsel van morgen. Voordat je door de grote mond wandelt aan de start van de expo, maak je gelijk kennis met de verschillende toekomstscenario’s. Eet je straks het liefst voedsel uit een laboratorium? Ga je voor alleen nog maar insecten als eiwitbron? Voel je meer voor volledig plantaardig? Kies je voor minder en lokaal? Of, doe je niets? Je voorkeur mag je aangeven door een boon in een van vijf plastic buizen te doen. Aan het eind van je bezoek krijg je dezelfde opdracht nog eens voorgeschoteld. Hebben de inzichten in de expo je op nieuwe ideeën gebracht?
Op je pad langs de verschillende toekomstscenario’s ontdek je de laatste ontwikkelingen op vlak van kweekvlees of melk dat zonder tussenkomst van een koe direct uit gras wordt verkregen. Je krijgt uitleg over verschillende teeltmethodes – van het klassieke veredelen over CRISPR-Cas tot transgenese en leer je wat de voor- en nadelen zijn. Op een interactieve manier word je bijgepraat over functionele voeding en futuristische kweekkassen, de mogelijkheden van augmented reality, sensorisch bestek en 3D-printen. Eenmaal door de tentoonstelling geloodst kun je op een scherm nog eens de vijf verschillende toekomstscenario’s bekijken voor onze avondmaaltijd: ga je voor de tempé-wokschotel, een geprint stukje vlees, producten van de boer om de hoek, een insectenburger of voor de goede oude microgolfmaaltijd?
De tentoonstelling is ontwikkeld in samenwerking met Next Nature Network, een netwerk in 44 landen, ‘voor iedereen die geïnteresseerd is in het debat over onze toekomst - waarin biologie en technologie samensmelten’. Andere partners zijn onder meer ESA, Wageningen Universiteit en Universiteit van Utrecht, en die van Bath, Tokio en Maastricht, maar ook commerciële partners als De Vegetarische Slager en Verstegen Kruiden. De expo is geschikt voor bezoekers vanaf ongeveer 12 jaar.
Nog tot 6 oktober te bezoeken In De Studio van NEMO op Marineterrein Amsterdam
2. FOOD: Bigger than the plate
Van gastronomische experimenten tot stadslandbouw, deze tentoonstelling brengt de politiek en het plezier van voedsel samen en stelt de vraag: Hoe kunnen de collectieve keuzes die we maken leiden tot een duurzamere, rechtvaardiger en lekkerdere toekomst voor voedsel?
Ook de tentoonstelling in het Londense Victoria & Albert focust op de toekomst van ons voedsel. Met FOOD: Bigger than the plate, willen ze je verder laten kijken dan de randen van je bord. Hoe ziet de huidige voedingsindustrie eruit, waarom is die onhoudbaar en hoe kan het anders? Onderverdeeld in vier stadia in de voedselketen – composteren, landbouw, handel en eten – komen verschillende toekomstscenario’s aan bod.
In de verschillende stadia passeer je zeventig projecten van kunstenaars en designers die in samenwerking met wetenschappers, boeren, koks en lokale gemeenschappen hun licht schijnen op de voedselkwestie en oplossingen aandragen. Een van die kunstenaars in het gedeelte Landbouw is de Belg Koen Vanmechelen met zijn project Planetary Community Chicken (PCC). Het is het kunstige resultaat van een 20-jarig project waarin hij kippen kruiste uit verschillende landen in een poging om de genetische diversiteit te vergroten, waardoor ze weerbaarder zijn voor ziekten en langer leven. Wetenschap en kunst kruisen elkaar in dit geval bijna letterlijk.
De tentoonstelling laat je kijken naar de voedselketen en geeft interessante en vaak grappige oplossingen voor de huidige problemen in die keten. Voordat je straks op je honger blijft zitten: je krijgt geen eenduidig antwoord (een onmogelijke opgave immers) op de vraag hoe we in de toekomst al die monden op een duurzame wijze gaan voeden.
3. Antwerpen à la carte
Hoe komen steden aan hun eten? Waar groeien de voedselgewassen? Lijkt de hedendaagse keuken van vandaag en morgen nog op een keuken uit de zeventiende eeuw? De expo in het MAS legt de intieme band bloot tussen de stad en voedsel, van de zestiende eeuw tot in de verre toekomst.
Je tour over de vijfde verdieping van het iconische rode gebouw aan de Schelde is onderverdeeld in vijf delen. In Naar de stad leer je hoe Antwerpen in de 16de eeuw haar 100.000 inwoners voedde. Dankzij de ligging aan de Schelde en aan grote wegen bereikte de zeilschepen en karren met vlees, groenten, melk, vis, graan en suiker Antwerpen vlot. Later werden dit containers op vrachtschepen en goederentreinen en vrachtwagens. Je volgt de historische wegen van deze handelswaren.
In Op de markt kom je erachter hoe de Melkmarkt, Eiermarkt, Grote Markt en Vismarkt aan hun namen kwamen. Hoe de handel en wandel op die pleinen al vanaf de middeleeuwen eraan toe gingen. En je ziet hoe die markten langzaam plaatsmaakten voor kruideniers en later supermarkten.
Aan tafel laat vijf eeuwen horeca in Antwerpen zien, van eeuwenoude herbergen en cafés, over het eerste Chinese restaurant Wah Kel in het Antwerpse Schipperskwartier, tot de recentere fastfoodgolf.
Bij Uit de stad komt het afvalvraagstuk aan bod. Van verpakking tot menselijk afval: urine en stoelgang. Welke afvaluitdagingen kende en kent een dichtbevolkte stad als Antwerpen?
In een aparte serre vind je het laatste deel van de expo: Toekomst. In samenwerking met ‘foresight & design studio’ Pantopicon zijn drie mogelijke toekomstbeelden geschetst voor het voeden van stedelingen in de toekomst. Je komt vindingrijke, maar onwaarschijnlijke ‘wat als-vragen’ tegen die het voedselvraagstuk zouden kunnen oplossen: Wat als mensen nog maar 50 centimeter zouden zijn? Wat als kannibalisme sociaal geaccepteerd zou zijn? De videoreportages geven antwoord.
Nog tot 22 februari 2021 te bezoeken op de vijfde verdieping van MAS in Antwerpen
4. Njam Njam - Cartoonfestival Knokke-Heist 2019
Al 58 jaar lang trekt de gemeente Knokke-Heist niet alleen mensen naar de kust om te zonnebaden, maar kunnen ze er in de zomer ook terecht voor het Cartoonfestival. Dit jaar gingen de 22 Belgisch cartoonisten die er te bewonderen zijn aan de slag met het thema Voeding.
Voor het thema van dit jaar klopte het festival aan bij verschillende partners. Zo ook bij Eos, die dit jaar inhoudelijk partner is van het festival. Het platform Eos Tracé en de voedingsspecial van vorige zomer waren de organisatie opgevallen.
In het festivalpaviljoen aangekomen, wandel je door het levendige decor. Je passeert een strandbar, keuken, restaurant, markt, supermarkt, snoepwinkel en hightech aquaponics-systeem.
Tijdens je wandeling volg je de weg, ‘het tracé’, van 5 voedingsmiddelen van teelt, verwerking, transport, consumptie tot afval. Op zuilen lees je wat er allemaal nodig is om een avocado, fles wijn of noordzeegarnaal tot op onze eettafels te krijgen. Grote LEGO-installaties verbeelden de verschillende stadia in de voedselketen. Ondertussen kom je op pannen, borden en in winkelschappen de cartoons tegen van de twintigtal cartoonisten die zich lieten inspireren door de teksten en thema’s.
Het Cartoonfestival is gratis en elke dag open van 10 uur tot 19 uur. Van maandag tot vrijdag kunnen kinderen ook zelf aan de slag tijdens gratis workshops tussen 14 en 17 uur.
Nog tot 1 september te bezoeken op het strand van Heist ter hoogte van het Heldenplein.
