De claims, gaande van bescherming tegen kanker, diabetes type 2, hart- en vaatziekten tot het milderen van cognitieve aandoeningen, zijn amper wetenschappelijk onderbouwd.
Vorig jaar lanceerde brouwerijgigant AB Inbev in de Verenigde Staten de Corona Sunbrew, een niet-alcoholisch bier verrijkt met vitamine D. De combinatie van een ongezonde drank met een voedingssupplement dat gezondheidsvoordelen oplevert – dertig procent van je dagelijkse hoeveelheid in een flesje bier –, is op zijn minst opmerkelijk. In Europa mogen enkel zuivelproducten en granen met de vitamine verrijkt worden, maar ook hier is het producenten meer om het imago en de marketing te doen dan om het daadwerkelijk bevorderen van de gezondheid. Want de claims, gaande van bescherming tegen kanker, diabetes type 2, hart- en vaatziekten tot het milderen van cognitieve aandoeningen, zijn amper wetenschappelijk onderbouwd.
De voorbije jaren kwam de hype van vitamine D als wondermiddel tegen allerlei kwalen op de helling te staan. Uit langlopend en grootschalig onderzoek bleken de meeste gezondheidseffecten overdreven dan wel onbestaande. De meeste mensen maken vanzelf genoeg van de vitamine aan door voldoende lang buiten te zijn. In de zomermaanden volstaan enkele minuten blootstelling aan zonlicht om deze ‘menselijke vorm van fotosynthese’ aan de gang te houden. Om de donkere maanden door te komen, beschikt ons lichaam meestal over een voldoende voorraad.
Dat gezonde mensen geen extra’s nodig hebben, betekent niet dat vitamine D onbelangrijk of misbaar is. De stof heeft een positief effect op het immuunsysteem, en kan ontstekingen onderdrukken. Tijdens de covidpandemie kwam vitamine D snel naar voren als probaat middel om de symptomen te verzachten. Maar ook hier ontbreekt vooralsnog hard bewijs. Er lopen nog enkele grote gerandomiseerde studies, onder andere rond vitamine D en long covid, maar resultaten worden pas in de loop van 2024 verwacht.
De pandemie zette het immuunonderzoek hoog op de agenda, ook in ons land. In deze Eos gaan we dieper in op de rol van ontstekingsreacties in het verloop en de behandeling van ziektes. Perifere spondyloartritis is een reumatische aandoening bij jonge mensen die vooral de gewrichten en pezen van de onderste ledematen treft. Gentse onderzoekers van het VIB proberen met biologische geneesmiddelen – op basis van stoffen die van nature in het lichaam aanwezig zijn – patiënten op lange termijn klachtenvrij te houden. Dat lijkt bijzonder goed te lukken.
In het Leuvense Centrum voor Kankerbiologie bestuderen wetenschappers ontstekingsreacies in tumoren, want kanker gebruikt de normale biologische mechanismen van het lichaam, maar dan helemaal anders. Ook deze aanpak geeft zicht op nieuwe behandelingen, zelfs tegen pancreaskanker, berucht om zijn slechte overlevingsratio.
De spondyloartritisstudie bevindt zich in de klinische fase, die naar pancreaskanker is zelfs nog in de preklinische fase. Dat betekent dat een concrete toepassing nog niet voorhanden is. Patiënten die onze artikels lezen, kunnen begrijpelijkerwijs amper wachten op nieuwe therapieën, maar zo traag werkt wetenschap nu eenmaal. Kennis evolueert meestal met kleine stapjes, en zeker in de geneeskunde blijken bepaalde verbanden complexer en genuanceerder dan eerst werd aangenomen. Dat blijkt ook uit het from hero to (almost) zero-verhaal van vitamine D.
