De Jamaicavruchtenvampier, een vleermuizensoort, eet elke dag tot twee keer zijn lichaamsgewicht aan suikerhoudend fruit. Toch ontwikkelen de dieren geen diabetes, obesitas of kanker. Leiden vleermuizen ons naar een wapen tegen diabetes?
De Jamaicavruchtenvampier (Artibeus jamaicensis) is frugivoor, hij eet hoofdzakelijk suikerrijk fruit. De vliegende nachtwakers slapen twintig uur per dag, en schransen de overige vier uur hun buik vol met suikerrijk fruit. De vleermuizen ondervinden geen gezondheidsproblemen van al dat suiker. Integendeel. Ze hebben suiker nodig om gezond te blijven.
Amerikaanse wetenschappers beschrijven deze week in Nature Communications hoe het lichaam van vleermuizen aangepast is om zoveel suiker te verdragen. Volgens de onderzoekers zijn hun bevindingen interessant voor de strijd tegen de problematische diabetes- en obesitasepidemie waaronder de Verenigde Staten kreunt. Diabetes is de achtste doodsoorzaak in de Verenigde Staten en is jaarlijks verantwoordelijk voor 237 miljard dollar aan directe medische kosten.
Bij diabetes kan het menselijk lichaam geen insuline produceren of detecteren, wat leidt tot problemen met het regelen van de bloedsuikerspiegel. Vleermuizen hebben een genetisch systeem dat de bloedsuikerspiegel feilloos onder controle houdt. De onderzoekers willen dat systeem tot in de puntjes begrijpen om betere insuline- of suikergevoelige therapieën voor mensen te ontwikkelen.
Aangepaste alvleesklier en nieren
De onderzoekers focusten zich op de alvleesklier, het orgaan dat de bloedsuikerspiegel regelt, en de nieren. Ze vergeleken die organen van fruitetende vleermuizen met dezelfde organen van insectenetende vleermuizen, om zo het verschil in evolutionaire aanpassingen bloot te leggen.
De wetenschappers ontdekten dat de alvleesklier van de Jamaicavruchtenvampier meer cellen heeft om insuline en glucagon te produceren. Insuline vertelt het lichaam om de bloedsuikerspiegel te verlagen. Glucagon is het andere belangrijke suiker regulerende hormoon.
De nieren van de vleermuizen hebben zich ook aangepast om ervoor te zorgen dat vitale elektrolyten, die betrokken zijn bij verschillende fysiologische processen in het lichaam, uit hun maaltijden werden vastgehouden. Zelfs kleine genetische verschillen, slechts enkele letters van het DNA, veranderen een suikerbom voor de vleermuizen in een voedzame maaltijd.
‘Het is bijzonder om afstand te nemen van modelorganismen, zoals de laboratoriummuis, en in de natuur mogelijke oplossingen voor menselijke gezondheidscrisissen te ontdekken,’ getuigt een onderzoeker in een persbericht dat de studie in Nature Communications begeleidt. ‘Vleermuizen hebben het “snoepen zonder gevolgen” uitgevonden. Het zit allemaal in hun DNA, het resultaat van natuurlijke selectie.’
