Alzheimer wordt veroorzaakt door de afzetting van amyloïde eiwitten in de hersenen. Testen bij muizen met alzheimer laten zien dat het eten van een Aziatisch zeewier (Sargassum fusiforme) die afzetting tot tachtig procent vermindert.
‘De actieve stof in het zeewier uit de Oost-Chinese zee is Saringosterol, een plantensterol’, verduidelijkt Tim Vanmierlo van de UHasselt. ‘Tijdens mijn doctoraat onderzocht ik de invloed van plantensterolen op de ziekte van Alzheimer. We kwamen tot de conclusie dat plantensterolen een specifieke receptor in de hersenen kunnen activeren waardoor de afzetting van amyloïde eiwitten in de hersenen daalt. De plantensterolen die we hier voor handen hadden, deden dat niet. We zijn dan gaan kijken naar de traditionele Chinese en Aziatische geneeskunde. Daar worden een aantal planten beschreven die gunstig zijn met betrekking tot healthy aging, cognitie en geheugen.’
In Thailand testten de onderzoekers bij een aantal planten of ze die receptor konden activeren. Dat bleek niet het geval. ‘Via die weg zijn we in China terechtgekomen bij wetenschappers die bepaalde vetten uit zeewier isoleert. Zij bescheven dat Saringosterol de receptor die in de hersenen kon activeren. Zo kwamen we op het idee om zeewier te voeren aan muizen die kenmerken van de ziekte van alzheimer vertonen.’
Objectherkenningstaak
Een stukje van de pathologie van alzheimer, wat betrekking heeft tot het toxische amyloïde-bèta eiwit, werd nagebootst bij muizen. Dit eiwit tast onder andere bij alzheimerpatiënten de hersenen langzaam aan. Het gaat zich in de hersenen afzetten en is een kenmerk van deze ziekte. ‘Net voor het moment dat dit eiwit zich in de hersenen van de muizen begon op te stapelen, hebben we de muizen gedurende tien weken gevoederd met het zeewier’, zegt prof. Vanmierlo.
‘We hebben eerst gekeken hoe het geheugen ervoor stond met een cognitieve test. Dat hebben we gedaan door middel van een objectherkenningstaak.’ Een muis mag gedurende vier minuten, twee objecten verkennen in een ruimte waar ze zich comfortabel voelt. Dan wordt de muis er gedurende een uur uitgehaald. Eén object wordt vervangen door een nieuw object. Als een muis dat oude object nog herkent, gaat hij meer aandacht besteden aan het nieuwe object.
‘De muizen die het zeewier aten, scoorden beter op de cognitieve testen dan de controlegroep. Ook de ontwikkeling van amyloïde eiwitten in de hersenen werd tot 80 procent afgeremd’, zegt prof. Tim Vanmierlo.
Oplossing voor alzheimer?
Wereldwijd lijden zo’n 50 miljoen mensen aan alzheimer dat traag maar zeker het geheugen en cognitief vermogen aantast. ‘Momenteel zijn er wel symptomatische behandelingen op de markt. Dat zijn acetylcholine-esterase-remmers. Ze zorgen ervoor dat geheugenverlies tijdelijk wordt uitgesteld’, zegt prof. Tim Vanmierlo. Dit soort behandeling bestrijdt de verschijnselen van alzheimer, maar pakt de oorzaak van de ziekte niet aan.
‘Dit resultaat is een heel mooie eerste stap, maar verder onderzoek is natuurlijk nog nodig. Zo zouden mensen ongeveer 8 kilo van dit zeewier per dag moeten eten om dezelfde hoeveelheid Saringosterol binnen te krijgen als muizen’, zeggen de onderzoekers.
‘We onderzoeken nu als we die specifieke stof puur geven, of het dan dezelfde effecten veroorzaakt van wat we zagen bij het voederen van het zeewier alleen. Dat is een lopende studie. Het ziet er al heel goed uit, maar we hebben nog niet alle resultaten binnen’, besluit professor Vanmierlo.
