Wat bepaalt of iemand met goede moed een wandeling maakt of liever in de zetel blijft zitten? Mijn onderzoek richt zich op wisselende factoren zoals emoties en lichamelijke klachten, en hoe deze ouderen beïnvloeden bij het bewegen en opvolgen van digitale beweegsuggesties.
Op een doordeweekse werkdag nam ik me voor om tijdens mijn lunchpauze te sporten, zoals ik wel vaker doe. Maar toen het eenmaal zover was, voelde ik de vermoeidheid toeslaan en verdween mijn motivatie. Klinkt dat herkenbaar? Verschillende factoren bepalen of we al dan niet in beweging komen. In mijn doctoraatsonderzoek onderzocht ik welke dynamische factoren hierop van invloed zijn bij ouderen.
In een studie met 64 gezonde oudere volwassenen bekeken we hoe bepaalde emoties en lichamelijke klachten op korte termijn gerelateerd zijn aan beweging. Gedurende een week vulden de deelnemers tot zes keer per dag een korte vragenlijst in op een smartphone. Hierin gaven ze aan hoe ze zich voelden, of ze vermoeid waren en hoe sterk hun intentie en het vertrouwen in hun eigen capaciteiten waren om te bewegen. Tegelijkertijd werd hun activiteit gemeten met een beweegmeter.
De resultaten toonden aan dat negatieve emoties zoals irritatie en somberheid, evenals een sterke intentie en vertrouwen in hun eigen capaciteiten, leidden tot meer beweging in de daaropvolgende minuten tot uren. Met andere woorden: wanneer ouderen eerder geïrriteerd of somber voelden, bewogen ze juist méér op korte termijn. Daarentegen ging gevoelens van ontspanning, tevredenheid en vermoeidheid gepaard met minder beweging.
Wanneer worden digitale beweegsuggesties opgevolgd?
Naast spontane beweging onderzochten we in twee andere studies hoe ouderen reageren op beweegsuggesties aangeboden via een smartphone. In de eerste studie keken we naar persoonsgebonden factoren, zoals geslacht, die invloed kunnen hebben op het opvolgen van deze suggesties. Veertig ouderen gebruikten een smartphone applicatie die hen tot zes keer per dag oefeningen aanbood zoals stretch- en krachtoefeningen. De resultaten toonden aan dat mannen, ouderen met een hogere initiële bewegingsgraad, minder angst en een grotere sociale participatie vaker de beweegsuggesties opvolgden.
De tweede studie richtte zich specifiek op momenten waarop ouderen niet actief waren. Dertig oudere volwassenen kregen via een smartphone applicatie een suggestie om te wandelen na een half uur van inactiviteit. Ook hier vulden ze gedurende de dag korte vragenlijsten in over hun emoties, lichamelijke klachten, intentie en vertrouwen in hun eigen kunnen om te bewegen. Daarnaast werd bevraagd naar hoe toegankelijk hun sociale en fysieke omgeving op dat moment was om te wandelen. We ontdekten dat ouderen met een hoge intentie, veel vertrouwen en een toegankelijke omgeving de wandelsuggesties vaker opvolgden. Daarentegen neigden ouderen die dachten al voldoende bewogen te hebben, minder snel naar actie.
Slimmere beweeginterventies voor ouderen
Uit deze drie studies blijkt dat beweeggedrag niet stabiel is, maar beïnvloedt wordt door dynamische factoren zoals emoties en de omgeving. Digitale beweeginterventies zouden hier effectiever op kunnen inspelen. Een succesvolle aanpak zou dus rekening moeten houden met volgende zaken:
- Individuele verschillen: factoren zoals eerdere activiteit spelen een rol bij het opvolgen van beweegsuggesties
- Het juiste moment: interventies kunnen beter afgestemd worden op momenten waarop ouderen het meest ontvankelijk zijn, bv. wanneer ze zich somber voelen of een hoge intentie hebben om te bewegen
- Omgevingsfactoren: een toegankelijke omgeving vergroot de kans dat ouderen beweegsuggesties opvolgen
Door rekening te houden met deze dynamische factoren, kunnen digitale gezondheidsinterventies beter worden afgestemd op de specifieke behoeften van ouderen. Zo krijgen zij de optimale ondersteuning om een actieve(re) levensstijl aan te nemen of te behouden. Niet elke beweegmelding is op elk moment effectief, maar de kunst is om de suggestie op het juiste moment te geven. Misschien is dit wel hét moment om even je benen te strekken!?
