stamboom van de mens

Voor het eerst is er bewijs dat twee verschillende mensachtigen elkaar hebben ontmoet. Hun bewaarde voetafdrukken vertellen dat ze anderhalf miljoen jaar geleden op dezelfde dag op dezelfde plek zijn geweest.

De barre vrieskou hield Homo sapiens niet tegen om zich over Centraal- en wellicht ook Noordwest-Europa te verspreiden. Dat blijkt uit recente opgravingen in Duitsland. Het betekent ook dat de moderne mens en de neanderthaler ons continent lang met elkaar hebben gedeeld.

Hoe evolueerden onze verre voorvaderen stap voor stap van viervoeter naar tweevoeter? Een nieuwe studie wijst op een tot nog toe onbekend tussenspurtje dat samenhangt met ons binnenoor en klimaatverandering.

De familie van de mensachtigen is een nieuwe tak rijker. In Turkije zijn zo’n negen miljoen jaar oude fossiele restanten van een nog onbekende apensoort gevonden. Dat zet de gangbare opvatting dat de voorouders van de Afrikaanse apen, en dus van de mens, uit Afrika kwamen op losse schroeven.

Onze band met de enigmatische neanderthaler, historische migraties en epidemieën: de sporen ervan zijn nog te zien in ons DNA. Hoe ontrafel je die geschiedenis? Genetisch genealoog Maarten Larmuseau (KU Leuven) legt het uit in onze podcast Vraag Het Aan.

Hoewel mensen genetisch sterk lijken op primaten, heeft Homo sapiens veel meer succes geboekt. Volgens sommige wetenschappers hebben we dat te danken aan de ontwikkeling van taal. Biedt taal dan zo een groot overlevingsvoordeel? Indien ja, waarom is de mens dan de enige soort op aarde die er zich meester van gemaakt heeft? Je komt het te weten in deze aflevering van de Educated Idiots podcast.

Vroege moderne mensen en neanderthalers wisselden al meer dan 100 000 jaar geleden genen uit. Die kruising leidde ertoe dat het Y-chromosoom van neanderthalers vervangen werd door dat van vroege moderne mensen. 

Onderzoek van een 800.000 jaar oude tand werpt een nieuw licht op de aftakpunten van onze stamboom.

De vertakking in de menselijke stamboom die leidde tot het ontstaan van enerzijds neanderthalers en anderzijds de moderne mens, wordt nu gedateerd op 800.000 jaar geleden.