Eddy Echternach

Astronomen hebben een nieuw licht geworpen op het fascinerende en complexe proces van de planeetvorming. De weergaloze opnamen, vastgelegd met de Very Large Telescope (VLT), vormen een van de grootste inventarisaties van planeet-vormende schijven die ooit zijn gedaan.

Onderzoekers hebben waterdamp ontdekt in de schijf rond een jonge ster, precies op de plek waar mogelijk planeten worden gevormd. Die waarneming biedt nieuwe inzichten in planeetvorming.

Wanneer een ster het einde van haar bestaan bereikt, kan ze de omringende planeten en planetoïden opslokken. Met behulp van de Very Large Telescope in Chili hebben onderzoekers nu voor het eerst een duidelijk spoor van dit proces ontdekt: een litteken dat op het oppervlak van een witte dwergster is achtergelaten. 

Ons begrip van het ontstaan van sterrenstelsels en de aard van de donkere materie zou wel eens volledig op zijn kop kunnen komen te staan na nieuwe waarnemingen van een populatie van sterren, van meer dan 11 miljard jaar geleden, die omvangrijker is dan ons Melkwegstelsel en eigenlijk niet zou mogen bestaan.

De maan krimpt en het maanoppervlak heeft een nogal losse structuur. Dat maakt een aantal mogelijke landingsplaatsen van de toekomstige bemande maanmissie Artemis III kwetsbaar voor bevingen en verschuivingen. 

Opnamen van de Webb-ruimtetelescoop tonen dat sterrenstelsels in het vroege heelal vaak plat en langwerpig zijn, zoals surfplanken en zwemnoedels, en maar zelden rond, zoals volleyballen of frisbees. Dat is opvallend, want dichter bij huis zijn zulke vormen zeldzaam.

Het stelsel bevat ongelooflijk veel gas, maar vertoont geen tekenen van stervorming.

Het gaat om cirkels van radiogolven die zo groot zijn dat ze complete sterrenstelsels omsluiten. Hoe komen die tot stand?

Al meer dan een eeuw doen wetenschappers verwoede pogingen om de beide theorieën met elkaar te verenigen – tot nu toe tevergeefs. Natuurkundigen aan het University College London slaagden er wel in.