Geschiedenis

Voetbal is zo ingeburgerd, dat het ondertussen tot ons cultureel erfgoed hoort. Maar wie heeft de populaire sport bedacht? En hoe veroverde voetbal de wereld? Dries Vanysacker, erevoorzitter van Voetbalcub Holsbeek, maar ook geschiedkundige aan de KU Leuven en auteur van meerdere boeken over sportgeschiedenis, neemt je in onze podcast Vraag Het Aan mee terug in de tijd.

Het heeft tot in de 19e eeuw geduurd voordat westerse wetenschappers de Nijl precies in kaart hadden gebracht. Een van die verkenningsreizgers was Eugène de Pruyssenaere de la Wostyne, een weinig bekende man uit Ieper. Tijd voor eerherstel voor een vergeten held? Of kunnen we met heldenstatus maar beter uitkijken?

De schedel van een vrouwelijke Homo sapiens blijkt meer dan 45.000 jaar oud. Een recente DNA-analyse van deze en andere resten biedt inzicht in de stamboom van de eerste moderne Europeanen.

België en Nederland, twee kleine landen met een enorme overzeese schaduw. Met Congo en Revolusi schreef David Van Reybrouck hun koloniale geschiedenissen neer. Uit een verlangen om pijn erkenbaar te maken, en ook om te waarschuwen voor een nieuwe vorm van kolonisatie.

Reconstitutie biedt de mogelijkheid van een openhartige dialoog en een solide samenwerking. Het is de beste manier om de kwestie van teruggave snel op te lossen, stelt Henry Bundjoko Banyata (directeur van het Nationaal Museum van de Democratische Republiek Congo).

Migranten uit de Lage Landen konden in middeleeuws Engeland deelnemen aan de lokale politiek. Een Vlaming schopte het zelfs tot burgemeester van een middelgrote stad.

De iconische dinosaurus uit Jurassic Park was in het echt een heel ander dier dan in de film.

Bovenmaatse neuzen, borstelsnorren… Zagen onze voorvaderen er echt uit zoals in de Asterix-strips? Je kunt het binnenkort zelf zien in het Gallo-Romeins Museum Tongeren, dat uitpakt met een spectaculaire en spraakmakende primeur op het vlak van de gezichtsreconstructie. 

Moderne mensen en neanderthalers delen niet alleen stukjes DNA, ook de samenstelling van het microbioom in onze darmen vertoont gelijkenissen. 'Deze bacteriën waren al aanwezig in de darmflora van onze laatste gemeenschappelijke voorouder, minstens 700 000 jaar geleden.'

Een nieuwe studie haalt de hypothese onderuit dat de voorouders van de zoogdieren zich voortbewogen zoals de huidige reptielen. Ze geeft ook aan dat we nog niet alles weten over de evolutionaire ontwikkeling van de ruggengraat, maar we komen steeds dichterbij.

Nieuw onderzoek levert bewijs dat het uitsterven van de dinosauriërs linkt aan de inslag van een asteroïde 66 miljoen jaar geleden. De wetenschappers vonden voor het eerst aanwijzingen van stofresten van een asteroïde in de Chicxulub-inslagkrater in Mexico.

In Leugen & waarheid reconstrueert de Nederlandse schrijver en essayist Bas Heijne hoe verdwijnende zekerheden vervangen worden door nieuwe waarheden.

Op de website van het digitalisatieproject Closer to Van Eyck kan je inzoomen op de allerkleinste details in de schilderijen van Van Eyck én op de lagen onder het verfoppervlak die dankzij radiografie en infraroodreflectografie zichtbaar werden.

Ook vóór het zogeheten post-truthtijdperk was nepnieuws rijkelijk aanwezig, betoogt Tom Phillips in Waarheid.

Hoe was het om te schilderen in de vijftiende en zestiende eeuw? Kunsthistoricus Indra Kneepkens ging zelf aan de slag met de olieverven en additieven die veel gebruikt werden in de tijd van Jan van Eyck. Ze ondervond aan den lijve welke effecten de keuzes van de schilders hadden op hun werk. En wat voor een meester Jan van Eyck daarin was.

Voedingsmiddelen uit Azië bereikten het Middellandse Zeegebied al bijna vierduizend jaar geleden. Dat leiden onderzoekers af uit resten van tandplak.

In de bronstijd gebruikten mensen bronzen voorwerpen of walvisbaleinen als een vroege vorm van geld. Ze standaardiseerden zelfs de vorm en het gewicht van hun "munt".