Psyche & Brein

Eos-redacteur Dieter De Cleene praat met experts Jon Roozenbeek en Jaron Harambam over nepnieuws en complotdenken.

Op sociale media delen we vaak fake news zonder goed na te denken over het waarheidsgehalte. Een duwtje in de rug kan helpen beter keuzes te maken, al lijkt de impact van zo’n maatregel beperkt.

‘Ik ben een last’, ‘Mensen willen me niet’. Al op zesjarige leeftijd kunnen zulke gedachten zich in het hoofd van een kind nestelen. Die gedachten veranderen is ontzettend lastig. ‘Achter opstandig gedrag kunnen depressieve gevoelens schuilgaan’, zegt psycholoog Caroline Braet.

De oorlog tegen drugs heeft een rampzalig effect, aldus Tom Decorte, hoogleraar criminologie (UGent). Door het repressieve beleid wordt de illegale drugshandel alleen maar lucratiever. Het aantal drugsgebruikers blijft stijgen, drugsverslaving wordt een steeds groter probleem en de overheid heeft van langsom minder vat op criminele drugsnetwerken. ‘Dit beleid is contraproductief en criminogeen: het werkt méér misdaad in de hand.’

Slaap is een belangrijke rustperiode waarin we bekomen van fysieke en mentale inspanningen van overdag. Wanneer we niet goed slapen, merken we vaak dat we minder goed functioneren op verschillende vlakken in het dagelijks leven. Maar wat doen die slapenloze nachten nu juist met ons gedrag en onze gedachten?

Politieagenten met een actieve anterior prefrontale cortex, een hersengebied dat de reactie op emotionele ervaringen reguleert, kampen na heftige gebeurtenissen met relatief weinig klachten. 

Dankzij opgeplakte elektrodes kunnen verlamde patiënten hun handen opnieuw gebruiken.

Er is een groep neuronen in de hersenstam van muizen ontdekt die tijdens de remslaap verhinderen dat de diertjes bewegen. Een interessante ontdekking voor mensen met narcolepsie.

Elektrische stimulatie van het ruggenmerg vermindert bij veel patiënten chronische lage rugpijn. Mogelijk heeft die stimulatie impact op het pijnsysteem in het brein.

De uitbraak van het coronavirus bracht de virologie in een ongeziene stroomversnelling. In andere domeinen kwam het onderzoek on hold te staan. Op welke manieren heeft de pandemie het wetenschapsbedrijf hertekend?

Kun je psychische problemen herleiden tot een hersenstoornis? ‘Mensen zijn complex’, zegt Floortje Scheepers. ‘De geestelijke gezondheidssector doet te weinig recht aan die complexiteit.’ 

De coronacrisis gaat gepaard met een pandemie aan desinformatie. Een psychologisch vaccin, aangereikt via games of infographics, kan de weerstand tegen nepnieuws verhogen.

Blogger Hannelore Prinsen droomt bijna altijd lucide. Dat betekent dat ze zich bewust is van het feit dat ze droomt tijdens het dromen. 'Droom-ik weet dat het nacht is.'

Zelfs vier weken na de behandeling met de neusspray bleken de deelnemers zelf meer oxytocine aan te maken dan voor de behandeling.

Niet dat ze Assassin’s Creed in één keer kunnen uitspelen of dat ze je als Lionel Messi tureluurs zullen tikken in FIFA 21, maar varkens blijken te kunnen gamen. Dat toont een opmerkelijk experiment aan en ja, het heeft wel degelijk belang. Voor de wetenschap én het dierenwelzijn.

Het wetenschappelijk onderzoek wordt bij uitstek als objectief aanzien. Toch is er sprake van genderongelijkheid in onderzoeksthema’s. Een historisch probleem, dat zich vandaag nog steeds laat voelen. Onderzoeksters Liesbeth Demuyser en Mart Sillen van het VIB-KU Leuven Center voor Microbiologie en UCLL, leggen de feiten op tafel.

In Eindelijk weten wat seks is laat sociaalwetenschapper Linda Duits humor en wetenschap vrolijk met elkaar laat stoeien.