Senne Starckx

In het Europese deeltjeslab CERN produceren fysici superexotische atoomkernen. Door die te bestuderen worden nog onbetreden gebieden op de ‘kernkaart’ verkend, waarbij zogenaamde magische kernen als ankerpunten dienen.

De daling van de concentratie van de ‘ozonkiller’ freon-11 in de atmosfeer is opnieuw ingezet. Tussen 2013 en 2017 stokte die afname, wat het langzame herstel van de ozonlaag boven de Zuidpool in het gedrang bracht. Nu blijkt dat vooral China snel in actie is geschoten en doeltreffend heeft opgetreden.

Martinus ‘Tini’ Veltman verenigde samen met zijn promovendus Gerard ’t Hooft de elektromagnetische kracht met de zwakke kernkracht, twee van de vier fundamentele natuurkrachten. Het leverde het duo in 1999 de Nobelprijs op. Veltman is op op 89-jarige leeftijd overleden.

De opstart van de Large Hadron Collider (LHC) op 10 september markeert het begin van een nieuwe periode in de natuurkunde van het allerkleinste. Deeltjesfysici gaan in het onbetreden energiegebied van de teraelektronvolts op zoek naar antwoorden op fundamentele vragen. Het gevierde ‘standaardmodel’ staat voor zijn lakmoestest. De Nederlandse Nobellaureaat Martinus Veltman is een van die briljante geesten die de meest succesvolle theorie uit de natuurkunde hebben opgebouwd.

Een grote uitdaging voor astronauten is omgaan met monotonie. De Deense ‘ruimtearchitecten’ Karl-Johan Sørensen en Sebastian Aristotelis willen die doorbreken door zoveel mogelijk natuurlijke, aardse prikkels in een maanbasis te verwerken en ontwikkelden daarvoor een ‘intelligent maanhuis’.

Hoog bezoek deze week in het Zuid-Franse Cadarache, waar langzaam maar zeker ITER verrijst – de grootste en meest ambitieuze technische installatie ooit gebouwd. De Franse president Macron luidt er officieel de finale assemblage van de fusiereactor in. Die moet straks de droom van kernfusie als een propere, veilige en onuitputtelijke energiebron dichterbij brengen.

De moderne mens, Homo sapiens, is in Afrika ontstaan. Maar waar stond de wieg van onze voorouders? En wanneer ontwikkelden ze hun moderne anatomie en gedrag? De opkomende theorie van het Afrikaanse multiregionalisme biedt steeds beter antwoord op die vragen.

Archeologen hebben alle restanten van een stadje uit de tijd van de Romeinse Republiek in kaart gebracht, zonder dat ze daarbij een schop in de grond moesten steken.

Ondergronds water komt in de vorm van modder aan het Marsoppervlak, om daar te bevriezen tot lava-achtig gesteente.